بیان احوال شهرهای رومیّه و کیفیّت تدبیر آن - ماه هاي چهارم و پنجم |
حفظ تندرستی از دیدگاه حضرت ثامن الحجج (ع)در ماه های تیر و مرداد که با ماه های رومی حزیران و تموز مصادفند.
از برای تو آنچه سزاوار است ذکر او از تدبیر فصول سنه و ماههای رومیّه که واقعهای در آن سال است در هر فصلی علی حده و آنچه استعمال باید نمود از اطعمه و اشربه و از آنچه اجتناب باید نمود و کیفیّت حفظ صحّت فرمود :
ماه چهارم، حزیران است که اوّل تابستان است و آن سی روز است، تمام میشود سلطنت بلغم و رو میکند زمان مرّۀ صفرا و زیاد میشود به جهت آنکه فصل تابستان از تعب و از خوردن گوشت چرب و زیاد خوردن آن و نهی شده است از بوییدن مشک و عنبر که دماغ را خشک میکنند و نفع میکند خوردن سبزیهای بارده مثل کاسنی و خرفه و خوردن خیارین و شیرخشت و میوههای رطبه مثل هندوانه و زردآلو و آلوچه و امثال آنها و استعمال چیزهای ترش به جهت تدبیر و دفع عفونت هوا نافع است و از گوشتها گوشت بز نر یک ساله و بزغاله و از مرغها مرغ خانگی و تیهو و درّاج و نافع است خوردن البان و ماهی تازه. ماه پنجم، تموز است، و آن ماه وسط تابستان است و آن سی و یک روز است و آن کمال شدّت حرارت است و آبها کم میشود و بنوشید آب سرد به ناشتا و بخورید مأکولات بارده را و ممزوج به آب نمایید آن شراب زبیبی حلال را و اکل نمایید اغذیۀ لطیفه را چنانچه در حزیران ذکر شد و استعمال نمایید مشمومات و ریاحین باردۀ رطبۀ طیب الرّایحه را.
(حفظ الصّحه و سیاست المدن، موسی بن علیرضا ساوجی ، ترجمه متن رساله الذهبیه ،تصحیح و تحقیق وجیهه پناهی ،انتشارات المعی ،تهران، 1391ه .ش ،صص 44، 45) برای سهولت در درک کلام حضرت امام علی بن موسی الرضا این متن را به نثر ساده و روان برگردانده ایم که تقدیم حضور مخاطبان می گردد. درباره کیفیّت ماه های رومی و تدبیر آن: امام رضا (ع) در رساله الذهبیه می فرمایند:« برای تو شایسته آن است که تدبیر فصل های سال و ماههای رومی را در نظر داشته باشی و در هر فصلی باید از طعام ها و نوشیدنی های مخصوص استعمال نمایی و از بعضی خوراک ها اجتناب ورزی و برای حفظ صحّت در ماه چهارم (حزیران) فرمود: «ماه چهارم، حزیران است که شروع آن اوّل تابستان می باشد، این ماه سی روز است(از24 خرداد ماه تا 22 تیرماه شمسی)،در این مدت غلبه خلط بلغم تمام میشود و زمان ترشح خلط مرّۀ صفرا فرا می رسد و زیاد میشود؛ به جهت آنکه فصل تابستان از تعب و کارهای طاقت فرسا و فراوان و از افراط در خوردن گوشت چرب نهی شده است.و همچنین از بوییدن مشک و عنبر که دماغ را خشک میکنند باید پرهیز کرد و آنچه سودمند است خوردن سبزیهای با طبع خنک مثل کاسنی و خرفه است و نیز خوردن خیارین و شیرخشت و میوههای تازه با مزاج تر مثل هندوانه و زردآلو و آلوچه و امثال آنها مفید است و استعمال خوراک های ترش به جهت دفع عفونت هوا نافع است و از گوشتها گوشت بز نر یک ساله و بزغاله و از مرغها مرغ خانگی و تیهو و درّاج از خوراک های مفید است و خوردن لبنیات و ماهی تازه نیز توصیه می گردد. ماه پنجم، تموز است، و آن ماه در وسط تابستان بوده و سی و یک روز است (مصادف است با 23 تیرماه تا 23 مردادماه شمسی) و هوا در کمال حرارت و گرماست و آبها کم میشود، بنابراین آب سرد را در حالت ناشتا بنوشید و خوراکی های خنک بخورید؛ دیگر آنکه شراب زبیبی حلال را در آب حل نمایید وسپس بنوشید. غذاهای لطیف و سبک را چنانچه در مورد حزیران ذکر شد استعمال نمایید و از بوییدنی ها و گیاهان خوش بوی سرد و تر استفاده کنید. |