گیاهان ، بافت سلولزی دارند که بدن قادر به هضم آنها نیست . برای اینکه مواد داخل گیاه خارج شود و ما بتوانیم از تأثیر های آنها استفاده کنیم ، نیاز به حلال داریم . در دسترس ترین و بهترین حلال هم آب است . از آب معمولأ به چند روش برای این منظور استفاده می شود ؛ خیساندن در آب سرد ، دم کردن و جوشاندن .

اما نحوه صحیح دم کردن به این شکل است که میزان خاصی از هر گیاه که معمولأ بین 5 تا 10 گرم است را در یک لیوان آب جوشیده و داغ می ریزند و در معرض حرارت مستقیم قرار نمی دهند . چای طبیعی باید در درجه حرارت محیط قرار بگیرد و در آن حتمأ بسته باشد . بعد از 15 تا 20 دقیقه مایع را صاف و نوشیدنی به دست آمده را که اصطلاحأ به آن چای طبیعی می گویند ، مصرف می کنند .

در مقایسه با جوشانده ، مواد کمتری از گیاه در روش چای طبیعی خارج می شود اما این به آن معنی نیست که جوشانده بر چای طبیعی برتری دارد . البته برای مصارف روزانه چای طبیعی بیشتر توصیه می شود . بادرنجبویه ، به لیمو ، سنبل الطیب ، گل گاوزبان و بسیاری دیگر از گیاهان باید به همین روش مصرف شوند.

البته بهتر است چای طبیعی را به صورت ولرم مصرف کرد زیرا درجه حرارت بالای چای طبیعی می تواند احتمال ابتلا به برخی سرطان ها مانند مری و معده را افزایش دهد . با توجه به اینکه آمار ابتلا به سرطان مری و معده در کشور ما بالاست ، این موضوع عامل خطر محسوب می شود و توصیه بر این است که چای طبیعی داغ مصرف نشود . معمولأ این نوشیدنی ها بعد از 20-15 دقیقه به حرارت مناسب می رسند . البته مصرف چای طبیعی سرد نیز مگر برای برخی گیاهان خاص توصیه نمی شود زیرا در اثر سرد شدن برخی مواد مؤثر موجود از بین می روند و اثر چای طبیعی کم می شود بر حسب گیاه ، زمان نگهداری از چای طبیعی ها نیز متفاوت است اما بهتر است چای طبیعی حداکثر ظرف 3-2 ساعت میل شود .

به علاوه ، گیاهان دم کردنی به شکل چای کیسه ای و فله ای در بازار موجودند و مصرفشان به هر دو شکل ایرادی ندارد  اما برخی گیاهان مثل دارچین ، رازیانه و زیره که باید پودر شوند را بهتر است  به شکل فله ای تهیه و خودتان پودر کنید زیرا بعد از پودر شدن ، مواد مؤثره آنها به مرور از بین می رود . اگر قرار است این نوع گیاهان مانند چای کیسه ای مصرف شود باید حتمأ به تاریخ تولیدشان توجه داشت .

اگر از زمان تولید ، یک ماه بیشتر بگذرد گرچه طعم مناسب را دارند اما اثر بخشی شان کم می شود . البته انواع گل هایی مثل گل گاوزبان و بابونه که با کمی خرد شدن قابل دم کردن هستند را می توان مانند چای کیسه ای تهیه کرد و به مصرف رساند .

منبع: هفته نامه سلامت – شماره 425 – خرداد 1392