واريکوسل يا واريسی شدن عروق بيضه شايعترين بيماری مردان پس از بلوغ می باشد و 10درصد مردان بالغ به آن مبتلا می باشند. واريکوسل شايعترين عامل ناباروری مردان می باشد. سن شروع بيماری معمولاً در زمان بلوغ و يا بلافاصله پس از بلوغ می باشد ولی در سن کمتر يا سن بالا نيز ممکن است ايجاد گردد.

بيماری واريکوسل ازنظر شدت به 3 درجه تقسيم بندی می گردد. در نوع درجه 1 اتساع عروق فقط حين فشار شکمی در لمس توسط پزشک قابل لمس و تشخیص می باشد. در نوع  درجه 2 با فشار شکمی، اتساع عروق، قابل مشاهده می گردد. و در نوع درجه 3 حتی بدون فشار شکمی، اتساع عروق، درحالت ايستاده قابل مشاهده می باشد.
واریکوسل یک طرفه اختلال در عروق خونرسانی یک بیضه (راست یا چپ) می باشد و درمان آن با دوطرفه تفاوتی ندارد.

علائم و راه تشخیص:
بيمار ممکن است با شکايت بزرگی، يا عدم تقارن بيضه ها، يا درد بيضه، و يا پس از  ازدواج با ناباروری مراجعه کند. ولی شايعترين فرم آن، بدون علامت و بطور اتفاقی، حين معاينه، متوجه آن می گردند. درمعاينه، بزرگی و تورم عروق بيضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ايستاده و يا افزايش فشار شکمی تشديد می يابد و در حالت خوابيده از بين می رود (درصورتيکه تورم عروق درحالت خوابيده از بين نرفت، بايستی به نوع  ثانويه آن شک کرد).
در صورتی که علائم مذکور را دارید، می توانید با مراجعه به یک اورولوژیست تشخیص قطعی بدهید.
همچنین انجام سونوگرافی میتواند تشخیص را قطعی کند.

علت:
بيماری واريکوسل با واريسی شدن و گشاد شدن عروق وريدی (سياهرگهای) بيضه ظاهر می گردد که از منظر طب امروزی در دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم بندی می گردد. در نوع اوليه، هيچ عامل ايجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دريچه های لانه کبوتری وريدهای بيضه، طولانی بودن مسير اين وريدها و احتمال اثر فشاری ساير عروق و احشاء شکمی مطرح می باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است. اين نوع عامل عمده واريکوسل است و 90 درصد در سمت چپ می باشد. نوع ثانويه که بدنبال وجود عامل مشخص ايجادکننده انسداد در عروق داخل شکم ايجاد مي گردد، درصد کمی از واريکوسل ها را شامل میشود و علت ايجادکننده آن غالباً توده های شکمی، بخصوص تومورهای بدخيم می باشد که تشخيص آن مهم و حياتی است.
ولی از منظر طب سنتی علت واریکوسل تجمع خون سوداوی در عروق مذکور است.

پیشگیری:
-    پرهیز از مصرف غذاهای سودازا و اجتناب از پوشیدن لبا سهای تنگ
-    اگر دارای واریکوسل خفیف هستید نیز برای پیشگیری از بدتر شدن وضعتان، سرپا نباید بیاستید. کارهای ایستادنی نباید انجام دهید، سماق و آش سماق و سرکه شیره زیاد بخورید.

نوع روش درمان:
همانگونه که گفته شد 10درصد مردان پس از سن بلوغ درجاتی از واريکوسل دارند ولی همه آنها احتياج به درمان ندارند. اگر واريکوسل برای فرد، عارضه ای ايجاد کند لازم است درمان انجام گردد. درغيراينصورت احتياج به درمانی نيست.
در طب امروزی درمان واریکوسل طی عمل جراحی (که به روشهای مختلف انجام می گیرد) صورت می پذیرد که بعضاً مجدداً عود می کند.
ولی در طب سنتی معمولاً بدون جراحی مشکل قابل حل است.
درمان عبارتست از پرهیز از غذاهای سودا زا ، رفع یبوست با استفاده از مصرف خاکشیر با آب گرم، مصرف شربت سوداک و انجام فصد و زالو در مانی.
ضمناً برای درمان واریکوسل، نوره را طبق معمول هر دو سه روز یکبار می توانید استفاده کنید.
یکی از داروهای بسیار مفید برای شما نیز ماءالجبن (آب پنیر) همراه با افتیمون است. هر روز صبح ناشتا 2 ليوان ماءالجبن با افتیمون (هر نيم ساعت يك ليوان) ميل كنيد.
روش تهیه: 2 لیوان شیر را بجوشانید و در زمان نزدیک به جوش (قبل از  بجوش آمدن شیر و اضافه کردن سرکه) دو  قاشق افتیمون را در یک پارچه بسته و 5 بار به مدت هر بار  30 ثانیه در شیر زده شود.
سپس در حال جوش یک قاشق سرکه خانگی به آن بزنید تا شیر ببرد. شعله را خاموش کنید و یک ساعت بعد آنرا صاف کنید، مایع حاصله را آب پنیر می گویند. (شرح کامل در قسمت فرهنگ واژگان و اصطلاحات در سایت تحت عنوان دستور تهیه ماء الجبن درج شده است)



توصیه:
-    اگر شما به تشخیص یک اورولوژیست تصمیم به جراحی هم دارید حتما قبل از جراحی یک دوره پاکسازی سودا انجام دهید.