هفته‌نامه «سلامت» در شماره 401 خود در صفحه 2 «جامعه سالم» موضوع پارازيت‌ها را به قلم دكتر محمداسماعيل اكبري چاپ كرد و يادداشت زير نوشته‌اي درباره همان مطلب است...

واقعيت اين است که ابتدا از طريق پست الکترونيکي مطلبي براي من ارسال شد که اگرچه به شدت متعجبم کرد ولي از آنجا که داده‌هاي رد و بدل شده در فضاي مجازي لزوما سنديت ندارند، از آن گذشتم اما در «سلامت» به همان مطلب برخورد کردم و متوجه شدم محتواي آن خبر چندان بدون پشتوانه هم نيست. در مطلب «پارازيت سرطانزاست؟» به نقل از رييس مرکز تحقيقات سرطان آمده است که: «...مدتي است که موضوع پارازيت و امواج ماهواره‌اي با عنوان «پارازيت در مردم سرطان ايجاد مي‌کند و مضر است» بحث داغ رسانه‌ها و محافل سياسي شده است، تا جايي که يکي از متخصصان زنان و زايمان هم اعلام کرد تعداد سقط‌جنين در مراجعه‌کنندگان نسبت به سال قبل 2 برابر شده است، در حالي که بايد گفت اين امر شاخص ارزيابي وضعيت کشور نيست... صرف‌نظر از اغراض سياسي در هر محفلي جمله «پارازيت بر سلامت مردم اثر سوء مي‌گذارد» را مي‌شنويم اما هيچ‌يک از اين اظهارنظرها بر پايه يک طرح تحقيقاتي و علمي نيست... در يک طرح تحقيقاتي، سلول‌هاي سرطاني در محيط آزمايشگاهي کشت داده شد و با تکثير آنها، امواج الکترومغناطيس را رويشان تابانديم. از طرفي سلول سالم را کشت داديم و دوباره امواج الکترومغناطيس به آنها تابانده شد تا بفهميم اين امواج چه تاثير مثبت يا مخربي روي سلول مي‌گذارد... اين تحقيق از مرحله سطح سلولي وارد سطح حيواني شد و 20 موش را در محيط آزمايشگاه به سرطان مبتلا کرديم و در نهايت مشخص شد که جريان الکتريکي در محيط براي انسان مفيد است، اگرچه تئوري مي‌گويد استفاده از جريان الکتريکي بيش از حد استاندارد براي افراد مضر است... حتي يک بار پرواز با هواپيما
100 برابر يک دستگاه راديولوژي به بدن اشعه مي‌رساند و اگر اشعه به‌طور ممتد و ثابت به يک فرد تابيده شود، شايد در طولاني مدت مشکل‌آفرين باشد اما امواج‌هايي که اکنون براي خنثي‌سازي امواج ماهواره‌اي استفاده مي‌شود چون در حد استاندارد است، مشکل‌آفرين نيست... در اين تحقيق طي نامه‌اي به سازمان بهداشت جهاني مستندات اين سازمان را هم در راستاي تاثير پارازيت‌ها بر سلامت مردم دريافت کرديم که با تحقيقاتي که در کشور انجام شده، مغايرتي نداشت.» از آنجا که جناب آقاي دکتر اکبري در جايگاه استاد و پيشکسوت نسل پزشکان ميانسال مثل من قرار دارند و نه تنها نسل ما بلکه نظام سلامت کشور مديون سال‌ها تلاش و دلسوزيشان در مديريت و سياست‌گذاري و آموزش و پژوهش است، انتشار چنين سخناني از جانب ايشان، من و برخي ديگر از همکاران را به شدت متعجب كرد. بارها شاهد بوده‌ايم که رسانه‌ها در نقل يک اظهارنظر از سوي مسوولان يا از سر کج‌سليقگي يا احاطه نداشتن به جنبه‌هاي تخصصي موضوع، مطالبي را منتشر کرده‌اند که بعد واکنش و حتي تکذيب مسوول مربوطه را به دنبال داشته است. از صميم‌قلب اميدوارم که اين نقل‌قول‌ها مشمول همين پديده باشند و به زودي با توضيحات استاد گرانقدر، جناب آقاي دکتر اکبري، تعجب ما و شک به هر آنچه از استادانمان آموخته‌ايم به آرامش و اعتماد به متوليان سلامت مردم تبديل شود. در غير اين صورت، استدعا دارم ايشان يا همکاران ارجمندشان در مرکز تحقيقات سرطان دانشگاه علوم‌پزشکي شهيد بهشتي به شکل علمي و مسوولانه به اين سوال‌ها پاسخ دهند:

الف) از جانب ايشان نقل شده که اظهارنظر يکي از متخصصان زنان و زايمان در مورد افزايش تعداد سقط‌جنين نسبت به سال قبل، شاخص ارزيابي وضعيت کشور نيست. اين سخني است حکيمانه، به شرط آنکه تيم تحقيقاتي مرکز توضيح دهند چگونه مطالعه در سطح سلولي و آن هم به شکل برون‌تني (Invitro) و در ادامه روي 20 موش، مي‌تواند ملاک پژوهشي براي چنين ادعاهاي بزرگي شود؟ مگر آنکه مفهوم پزشکي مبتني بر شواهد اخيرا به کلي تغيير کرده و مشکل از به روز نبودن ما باشد.

ب) اگر نگراني پزشکان و شهروندان در مورد انواع خطرهاي زيست‌محيطي که در حال تهديد سلامت مردم هستند، به زعم شما به واسطه «اغراض سياسي» است، اينگونه اظهارنظرهاي تعجب‌برانگيز با چه غرض‌هايي عنوان مي‌شود؟ بهتر نيست وقتي شواهد کافي براي يک اظهارنظر علمي نداريم حداقل سکوت کنيم و ناخواسته نمک بر زخم متخصصان و حتي مردمي که نگران سلامت خود و فرزندان معصومشان هستند، نپاشيم؟

ج) آيا يافته‌هاي اين تحقيقات با نتيجه‌گيري حاوي چنين ادعايي، موفق شده است در هيچ نشريه معتبر بين‌المللي اجازه نشر بگيرد و به محک نقد و قضاوت متخصصان درآيد؟

د) آيا بايد بپذيريم که نتايج آزمايش شما در محيط آزمايشگاه با امواج الکترومغناطيس (متغيري کمي با دامنه بسيار وسيع) قابليت تعميم‌پذيري بر موضوع ارسال امواج پارازيت در فضايي که ميليون‌ها نفر در آن زندگي مي‌کنند را دارد؟

ه) حال که از ديوکسين و ده‌ها ماده ديگر در آب آشاميدني تا ترکيب‌هاي حلقوي موجود در هواي شهرها و سم‌هاي غيراستاندارد روي ميوه و سبزي‌ها نگرانيم، چه خوب بود حداقل به يکي دو مورد از آثار مفيد اين امواج که مطالعه به آنها دست يافته اشاره مي‌شد، شايد کمي باعث آرامش‌خاطر شود.

و) آيا مقايسه امواج کيهاني که يک مسافر در طول ساعت‌هاي محدود يک سفر هوايي دريافت مي‌کند، با امواجي که افراد روزانه بيش از 20 ساعت با آن مواجه هستند، قابل‌قبول است؟

ز) استاد گرانقدر فرموده‌اند امواج پارازيت در حد استاندارد است! سوال عمده اين است که کدام استاندارد؟ در کجاي دنيا چنين مواجهه‌اي به شکل يک کارآزمايي اجتماعي انجام شده و تاثيرات آن بر سلامت مردم سنجيده شده است تا حال بتوانيم با استناد به آنها محدوده استانداردي تعيين کنيم؟ آيا نتايج مطالعه‌هاي انجام گرفته در خصوص امواج تلفن‌هاي همراه به موضوع مورد بحث قابل‌تعميم هستند؟ مطالعه‌هاي مورد تاييد سازمان بهداشت جهاني واقعا در مورد چنين مواجهه‌اي بوده‌اند؟ حال که نامه‌نگاري شده است،‌ اي‌کاش نتايج اين تحقيقات در اختيار متخصصان حوزه سلامت نيز قرار گيرد.

از آنجا که در ماه‌هاي اخير، طي جلسه‌هاي متعدد، برخي از استادان بزرگوارم در مورد مسايل مختلف مربوط به سلامت اظهارنظرهاي مشابهي داشته‌اند، به‌عنوان يک شاگرد کوچک اجازه مي‌خواهم نگراني خود را به پيشگاهشان عرضه دارم. سروران من! نسل ما احترام به علم و دانش، شفقت بر خلق و مردم‌داري و مسووليت‌پذيري را از شما آموخته است و بسياري از ما شما را الگوي کاري و اخلاقي خود قرار داده‌ايم. نگذاريد به همه آموخته‌هاي خود شک کنيم. نگذاريد ما به همه آموخته‌هاي خود شک کنيم و خداي نکرده مردم به اظهارات مسوولان و افراد برجسته نظام سلامت بدبين شوند. من هم موافقم که اغراض سياسي را به اهلش واگذار کنيم و ما خالصانه به کار علمي و خدمت صادقانه به مردم مشغول باشيم.

دکتر سيدعلي آذين/متخصص پزشکي اجتماعي و فلوشيپ سلامت جنسي

منبع: هفته نامه سلامت شماره 409