اکنون برای اطلاع بیشتر خوانندگان محترم، چند جمله از مطالبی را که در کتاب درمان بیماری ها به وسیله سبزی ها، میوه ها و حبوب، تألیف دکتر ژان والنه درباره خواص سیب درج شده است، نقل کرده، با مطالبی نظیر آنچه در کتاب قانون ابن سینا دیده می شود، تطبیق می دهیم. با توجه به اینکه کتاب دکتر ژان والنه به تاریخ 1973 از چاپ خارج شده و چکیده مطالعات استادان پزشکی و داروسازی اروپا است و کتاب قانون را هزار سال پیش شیخ الرئیس ابوعلی سینا که اروپاییان او را شاهزاده اطبا

لقب داده اند نوشته است، در این تطبیق و مقایسه خواهید دید که چگونه مطالب کتاب قانون مدت هزار سال در اروپا از کتابی به کتاب دیگر نقل شده و امروز ما که کتاب های اروپایی را می خوانیم، به کلی غافل هستیم و نمی دانیم که سرچشمه این اطلاعات کجا است.

(مرحوم سعید نفیسی در جشن هزاره ابن سینا گفت پس از کتاب های مهم آسمانی از قبیل تورات، انجیل و قرآن، هیچ کتابی در دنیا به اندازه ترجمه لاتین یا ترجمه های اروپایی قانون، به چاپ نرسیده است. مدت 500 سال کتاب قانون در کلیه دانشکده های پزشکی کشورهای اروپا تدریس می شده و تا اواخر قرن هفدهم میلاد مسیح، کتاب کلاسیک و درسی بوده است).

دکتر ژان والنه در صفحه 297 کتاب خود، خواص سیب را شرح داده است که ما به ردیف آن ها را ذکر می کنیم:

1.      مقوی معده و هاضمه[i]. ابن سینا می نویسد: ((یقوی ضعف المعده و المشوی فی العجین نافع لقله الشهوه و سویق[ii] التفاح یقوی المعده و یمنع القی))؛ یعنی ((مقوی معده است و پخته آن در خمیر، اشتهای طعام می آورد و قاووت سیب در تقویت معده و جلوگیری از قی مؤثر است)).

2.      دکتر ژان والنه می نویسد: ((سیب برای درمان اسهال و هم چنین یبوست مفید است)).[iii]

و در مورد اسهال توضیح می دهد که در کلی باسیلوز و دیسانتری مؤثر است. ابن سینا نیز می نویسد: ((سیب برای معالجه ذوسنطاریا (اسهال خونی) و هم چنین برای درمان یبوست مزاج مفید است)) و آن را به این عبارت ادا می کند:

الحلو و الحامض اذا صادف فی المعده خلطاً ربما احدره فی البراز و ان کان خالیه حبس و المشوی فی العجین ینفع من ذوسنطاریا و اوفقه لذوسنطاریا العفص.

درباره اسهال، قبلاً شرح دادیم که چگونه سیب باعث ترشح دیاستازی در روده می شود که باکتریسید است و روده ها را ضد عفونی می کند)) به عبارت دیگر، برای درمان یبوست مزاج مفید است.

استاد دکتر علی زرگری در صفحه 581 جلد 1، کتاب گیاهان دارویی، می نویسد: ((سیب پخته ملین است، مخصوصاً اگر با مقداری کره پخته شود)).

3- دکتر ژان والنه می نویسد: ((سیب خنک کننده[iv] و در عین حال مقوی اعصاب[v] است (توضیح آنکه خنک کننده در حقیقت، همان سردی در مقابل گرمی قدما است) و در موردی گفته می شود که از شدت سوخت و ساز بافت ها بکاهد و حرارت بدن را تعدیل کند.

ابن سینا می گوید:

ان کان هناک غم من الحراره کان عظیم النفع. اگر انسان غمگین باشد و حرارت بر مزاج غلبه داشته باشد، سیب در تعدیل حرارت و رفع غم و اندوه نفع دارد.

سیب را پزشکان قدیم یکی از مفرحات می دانستند، مخصوصاً اگر با گل سرخ که آن نیز مفرح است توأم باشد.

در سفر اخیری که نگارنده این سطور به انگلستان کردم، در لندن به فروشگاه هایی برخوردم که به نام فروشگاه مواد غذایی – بهداشتی بود و نمونه هایی از بعضی فرآورده ها همراه آوردم. یکی از این فرآورده ها ژله سیب مخلوط با گل سرخ است که انگلیسی ها آن را مانند مربای سیب می خورند و در اتیکت روی شیشه چنین نوشته شده است:

Apple and Roze Petal flavoured jelly

مردم انگلیس چون عقیده دارند که هر کس روزی یک سیب بخورد پزشک را از خود دور کرده است، این ژله خیلی در آنجا مورد توجه است.

اتفاقاً نظیر چنین ژله و بسیاری از نظایر آن را ما در کتب طبی قدیم خود داریم؛ از جمله در کتاب قرابادین کبیر، جلد اول، دستوری برای تهیه حلوای سیب داده و می نویسد:

مقوی معده و کبد {(دکتر ژان والنه نیز می نویسد سیب مقوی کبد است و آن را در اختلالات کبدی[vi] تجویز می کند)} و قلب و مولد خلط صالح {(خلط صالح همان است که دکتر ژان والنه به نام تصفیه خون[vii] ذکر می کند)} و معتدل است.

عین دستور را نقل می کنم تا شما خواننده عزیز این حلوای مزبور را از روی آن تهیه و به مصرف برسانید و از فواید سرشار آن بهره مند شوید:

بگیرند سیب رسیده و پوست و تخم آن را دور کرده بپزند تا مهرا شود و در وقت طبخ قدری گلاب داخل نمایند پس عسل به قدری که مطلوب باشد داخل کرده بپزند تا منعقد گردد و مغز پسته بو داده به قدر احتیاج داخل کرده در طبق چینی پهن کرده به کار برند.

ضمناً استاد دکتر علی زرگری، در کتاب گیاهان دارویی می نویسد:

فلوریدزین موجود در پوست تازه درخت و ایزوفلوریدین موجود در برگ، اثر تب بر داشته به مقادیر 50% تا 80% در روز مواد مصرف شود.

ابن سینا از این خاصیت در برگ درخت سیب، غافل نبوده و آن را در ابتدای اورام حاد تجویز می کرده و مؤلف قرابادین نیز برای خود سیب این خاصیت را قائل بوده و می نویسد:

((سیب قالع حمی (از بین برنده تب) و مسکن حرارت است)).

ولی مطلبی که ابن سینا به آن اشاره کرده و در کتاب های کنونی به چشم نمی خورد این است که تمام خواص سیب هنگامی ظاهر می شود که سیب کاملاً رسیده باشد و سیب نارس و بی مزه، نه تنها سودی ندارد بلکه زیان بخش نیز هست، زیرا به علت خامی زمینه را برای پیدایش عفونت ها و تب ها آماده می سازد و آن را به این عبارت ادا می کند:

و الفلج یولد العفونات و الحمیات بخامیه خلط و فجاجته و قبوله العفونه.

و نیز می نویسد:

و فی التفاح نفخ و خصوصاً فیما لیس بحلو.

سیب مولد نفخ است مخصوصاً اگر شیرین نباشد.

[i] . Digestive-stomachique

[ii] . سویق بر وزن ((حریف)) به معنی قاووت است، یعنی گرد و به زبان فرانسوی پودر.

[iii] . Diarrehees et aussi constipation

[iv] . Rafraichissant

[v] . Nervin

[vi] . Hepatism

[vii] . Depuratif