حال، می خواهیم سیب خوراکی را از لحاظ درمان اسهال و اسهال خونی با بهترین داروهای کنونی که در همین موارد تجویز می شود مقایسه کنیم چنان که می دانیم امروزه در سراسر جهان رایج ترین دارو برای درمان این بیماری ها سولفیدها هستند. در کتاب فارماکولوژی پزشکی گیتی، صفحه 443 آمده است: ((یکی از موارد استعمال سولفیدها عفونت های روده ای است (دیسانتری و کولیت) )) و اضافه می کند: ((سولاگوانیدین در مورد باکتری های روده کولی باسیل و باسیل های دیسانتری تجویز می شود.))

آنچه ملسم است اینکه طول مدت درمان اسهال و اسهال خونی با این دارو یا سایر داروهای کنونی کمتر از دو روز نیست، پس از حیث فایده اثر درمان بخش، سیب خوراکی با سولفاگوانیدین برابر است، ولی سولفامیدها، به طور کلی و از جمله سولفاگوانیدین، دارای زیان های بسیار زیادی است. در حالی که سیب خوراکی، ابداً ضرری ندارد و ما ضررهای سولفامیدها را از روی موثق ترین و قابل استنادترین کتاب ها که در دانشکده پزشکی تدریس می شود، یعنی فارماکولوژی پزشکی گیتی نقل می کنیم:

سولفامیدها در رده داروهای دسته C (خطرناک) هستند زیرا استعمال آن ها ممکن است موجب بروز خطراتی بشود، عوارض آن ها عبارتند از:

1. آلرژی (تب از روز هفتم تا دهم، کهیر، خارش)
2. عوارض گوارشی (تهوع، قی)
3. عوارض کلیوی که شایع ترین و سخت ترین عوارض سمی سولفامیدها است و عبارت و تشکیل سنگ در لگنچه حالب (موجب بروز دردهای کمر، هماتوری، اولیگوری و هیپرازوتمی می شود.)
4. عوارض خونی شامل کم خونی همولیتیک حاد، کم خونی ماکروسیتر، لکوپنی، آگرانولوسیوز، سیانوز (به سبب تشکیل متهموگلوبین و سولفوهموگلوبین).
5. عوارض عصبی: سردرد، سر گیجه، بی حالی، هذیان و جنون.
6. عوارض جلدی: درماتیت، خارش زیاد. باید از تابش اشعه آفتاب اجتناب کرد (زیرا سولفامیدها موجب حساسیت به اشعه فوق بنفش می گردند.)
7. عوارض کبدی: هپاتیت سمی، یرقان.
8. اسیدوز نوع متابولیک با نقصان ذخیره قلیایی.

با وجود تمام این ضررها که به طور مسلم و بدون کوچک ترین تردید برای بیماران عواقب وخیم و خطرات جبران ناپذیر ایجاد می کند، به تجربه معلوم گردید که اگر میکروب ها در مجاورت یک نوع سولفامید قرار گیرند ولی کشته نشوند در آن ها نسبت به همه سولفامیدها مقاومت ایجاد می شود. از سال 1939 پنوموکک نسبت به سولفامید مقاوم شد. از 1940 در گنوکک نیز مقاومت شروع گردید (در 1940 هفتاد درصد نسبت به آن مقاوم گردید)؛ آنچه در این مورد همه پزشکان باید بدانند این است که میکروب های مقاوم به یک نوع سولفامید به تمام سولفامیدها مقاومت پیدا می کنند و این مقاومت دایمی و غیر قابل برگشت است و ارتباطی با قدرت سویه ها ندارد. یکی از مهمترین تدابیر برای به تأخیر انداختن بروز مقاومت بالینی این است که از استعمال بی جهت سولفامیدها خودداری شود که این هم غیر ممکن است، زیرا همین که یک داروی جدید به بازارهای دارویی جهان عرضه می شود مانند اقیانوس در همه جا جریان پیدا می کند. این است که به زودی اثرات مقاومت آشکار می شود.

نگارنده این سطور کاملاً به یاد دارد که در حدود سی سال پیش، یکی از سولفامیدهای معروف به نام اولیرون برای درمان سوزاک به بازار آمد و آن قدر مورد استقبال پزشکان قرار گرفت که حدی بر آن متصور نبود و نگارنده نیز مانند سایر پزشکان، مبتلایان به سوزاک را با این سولفامید درمان می کردم ولی چندی نگذشت که اثرات شفابخش اولیرون رو به افول گذاشت و تأثیر آن کم شد و به این جهت از رواج و شهرت افتاد ولی آنقدرها طول نکشید که سولفامید دیگری به نام نئواولیرون جای آن را گرفت که آن هم راه دیار عدم را در پیش گرفت و امروزه حتی نامی از آن هم باقی نمانده است.

دکتر ژان والنه در کتاب رایحه درمانی[i]، چاپ 1973 صفحه 73 مطلب بسیار جالبی در این باره می نویسد که اطلاع بر آن عموم مردم لازم بلکه واجب است. می نویسد:

در سالهای 1941 – 1942 من {(دکتر ژان والنه)} اکترن پرفسور موریس فاورا[ii] رئیس بخش بیماری های پوست و آمیزشی بیمارستان گرنژ بالانژ[iii] در لیون، بودم و برای من بهترین موقعیت بود که اثرات درمانی یک سولفامید جدید به شکل قرص را برای معالجه سوزاکی ها بررسی کنم. در آن زمان هر دو قرص از این سولفامیدها به بیماران تجویز می شد و در مدت 14 الی 16 ساعت گنوکک را در ترشحات مجرای بول از بین می برد و حداکثر 16 قرص 50 سانتی گرمی برای درمان سوزاک کفایت می کرد و نتیجه مثبت درمان همیشه به وسیله آزمایش های میکروسکوپی تأیید می شد، توده عمومی مردم برای اینکه از خطرات گنوکک در امان بمانند، غالباً روزی 3-2 قرص از این سولفامیدها می خورند ولی به زودی معلوم شد که به جای اینکه مردم مصون شوند گنوکک مصونیت پیدا کرده است زیرا 14 الی 16 قرص که در ابتدای امر برای درمان سوزاک کاملاً کافی بود تبدیل به 40 و بعد 80 قرص شده و بالأخره آن هم از تأثیر افتاد و سپس همین که پنی سیلین کشف شد و به بازار آمد مردم نفس راحتی کشیدند و تصور کردند که با این داروی معجزه آسا ریشه سوزاک در جوامع بشری قطع خواهد شد، ولی این خیال خامی بود، زیرا پس از مدتی پنی سیلین نیز سرنوشت سولفامیدها را پیدا کرد و اکنون پس از بیست سال امیدواری کاذب، مجدداً تعداد این بیماری خانمان سوز در سراسر جهان به طور وحشتناک رو به فزونی گذاشته است.

اکنون پس از این شرح طولانی نتیجه می گیریم که شخص تا چه اندازه بی خرد و نادان و ابله و دیوانه باشد که از این حقایق آگاه شود و باز در آنتریت، کولیت و دیسانتری، چه در کودکان و چه در بزرگسالان، سولفامیدها را بر سیب خوراکی ترجیح دهد و زیان های جبران ناپذیر این داروهای مسموم کننده را به جان بخرد.

ولی تبلیغات بسیار فریبنده صنایع عظیم داروسازی مدرن کار خود را کرده و آنچنان در تار و پود وجود مردم ریشه دوانیده است که امروزه هیچ مغز متفکری به هیچ قیمتی حاضر نیست در درمان اسهالهای سخت و خطرناک از سولفامیدها و آنتی بیوتیک ها دست بکشد و سیب خوراکی یعنی یک میوه پیش پا افتاده را بر آن ها ترجیح دهد، واقعاً، عملی شدن این امر محال است مگر به زور دولت ها و حکومت ها، چنان که در مورد سولفاگوانیدین پیش آمد و این دارو که سالیان دراز به عنوان بهترین معالج اسهال های عفونی تشخیص داده شده بود و به وفور در سراسر جهان مصرف می شد، خطرات فاحش آن به وسیله سازمان بهداشت جهانی کشف و به همه دولت ها اعلام شد و ایران نیز در ردیف کشورهایی بود که وزارت بهداری مصرف آن را قدغن کرد، ولی در بعضی از کشورها مطبوعات به مخالفت برخاستند و در ایران نیز از این مخالفان وجود داشتند که مقالات تندی در مطبوعات درج کرده و نامه هایی ظاهراً مستدل و عملی به وزارت بهداری دایر به بی ضرری سولفاگوانیدین نوشتند این مخالفت ها نه برای دلسوزی نسبت به بیماران است، بلکه ریشه اعتراض از اینجا ناشی شده بود که مقدار معتنابهی سولفاگوانیدین در انبارها موجود است و سرمایه های هنگفتی به علت تحریم شدن آن باید دور ریخته شود.

سولفاگوانیدین به جای خود، داروی معروف تالیدومید که زنان باردار براثر مصرف آن نوزادان ناقص الخلقه به دنیا می آورند پس از اینکه رسوایی ها به بار آمد و مصرف آن در سراسر جهان، به شدت تحریم شد و آنچه موجودی بود از داروخانه ها و انباریهای دارویی جمع آوری گردید در ابتدای امر که حادثه هنوز مهم جلوه گر نشده بود، در همین شهر تهران، گروهی معلوم الحال به مخالفت برخاستند و سر و صدا به راه انداختند.

منظور ما از شرح خواص سیب برای درمان آنتریت ها و کولیت ها، فقط و فقط، این بود که آثار فرآورده طبیعی را برای نمونه ذکر کنیم، و الّا ده ها از این قبیل فرآورده ها برای درمان آنتریت ها وجود دارد که یکی از دیگری مؤثرتر است و تنها علت متروک ماندن آنها بی اطلاعی پزشکان و عامه مردم از خواص این فرآورده هاست و علت منحصر به فرد این بی اطلاعی نیز، تبلیغات ریشه دار مرئی و نامرئی کارخانه های داروسازی است که از نیم قرن پیش به این طرف از فروش داروهای ساخت خود در سراسر جهان بهره های گزافی می برند. ارقام کاملاً مستند و قانونی و غیر قابل انکار این سودهای ویژه در دست ما است که اگر بخواهید منتشر می کنیم. من دلم برای بیماران می سوزد که باید بر حافظه خود فشار آورند و خواص ده ها هزار اسپسیالیته دارویی را در مغز خود بگنجانند و هنوز خواص یک اسپسیالته در مغز آن ها برای خود جا باز نکرده عمر آن به پایان می رسد و به علت ضررهای فاحش یا به علت رقابت رقبایش از بازار خارج می شود و اسپسیالته دیگری جای آن را می گیرد.

ملاحظه فرمایید ابن سینا در کتاب قانون سیب خوراکی را برای درمان ذوسنطاریا (اسهال خونی) مفید و مؤثر ذکر می کند و امروز هم پس از هزار سال دکتر ژان والنه در پاریس، در کتابی که به سال 1973 به چاپ رسانیده است می نویسد که سیب خوراکی ضد عفونی روده است و ترشح دیاستازی را از روده سبب می شود که باکتریسد است و آن را در مورد آنتریت ها، کولیت ها و دیسانتری تجویز می کند و در کتاب متعدد دیگر نیز خواص آن تأیید شده است و دکتر علی زرگری، استاد و رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه تهران نیز در کتاب گیاهان دارویی، جزئیات طرز تجویز، علت تأثیر و مقدار خوراک آن را بیان داشته است و می نویسد: ((در مدت 2 روز آنتریتها، کولیت ها و اسهال خونی به وسیله سیب درمان می شود بدون اینکه کوچک ترین ضرری از سیب متوجه بیمار شود)) و از اینجا مستقیماً نتیجه می گیریم که مدت هزار سال خواص درمان بخش سیب به قوت خود باقی و برقرار بوده و اگر یک پزشک در ایران یا هر جای دیگر دنیا از این خواص آگاه شود در تمام مدت عمر خود می تواند آن را به کار برده بدون آنکه فشاری به حافظه اش وارد شود.

حال بیاییم بر سر سولفامیدها، استاد دکتر ناصر گیتی، در کتاب فارماکولوژی پزشکی گیتی، صفحه 443 می نویسد:

اولین سولفامیدی که ساخته شد در 1908 در کارخانجات فاربن اندوستری البر فلد آلمان بود که آن را به نام سولفانیلامید نامیدند و تا سال 1940 در حدود پنج هزار و چهار صد سولفامید مختلف ساخته شد.

بنازم به این خُم رنگ رزی کارخانه های رنگ رزی آلمان (فاربن انوستری یعنی کارخانه رنگ سازی) که در مدت 32 سال 5400 سولفامید بیرون داده است! تازه، این 5400 سولفامید متعلق به سال 1940 است که معلوم نیست تعداد یولفامیدهای مزبور، به چه اندازه رسیده است؛ من سئوال می کنم مغز کدام طبیب بیچاره می تواند حتی نام این سولفامیدها را به حافظه بسپارد؟ خوشبختانه، فقط تعداد کمی از این ها در جریان است و بقیه عمرشان را به شما داده اند.

به هر حال، حیف از نیروهای شگرف انسان هایی که در راه تهیه این داروها عمر خود را تباه می کنند و دریغ از بودجه هایی که سرانجام بار سنگین آن به دوش مصرف کنندگان بیچاره است، مصرف کنندگانی که نه تنها مالشان، بلکه جانشان نیز در خطر مصرف این داروها است. این ها که می نویسم لفاظی و عبارت پردازی نیست، حقیقت محض است. خطر سولفامیدها خطری در اعماق وجود آدمی است ولو اینکه این خطر نامحسوس باشد. اگر در کتاب فارماکولوژی مبحثی را که مربوط به تأثیر سولفامیدها در بدن انسان است مطالعه فرمایید، خواهید دید که در آنجا نوشته شده است:

عمل آنزیم تنفسی مهم توسط سولفامیدها متوقف می شود.

معنی این عبارت این است که براثر سولفامیدها، اکسیداسیون و رداکسیون های[iv] مهم بدن مختل می شود، بنابراین اعمال حیاتی یا زندگی سلول ها به خطر می افتد و علت اینکه خطر مزبور غالباً محسوس نیست، این است که این خطر شدید و سریع نیست، بلکه مانند موریانه ای است که به آهستگی تیرهای چوبی سقف ساختمان را بخورد یا رطوبتی که تدریجاً باعث زنگ زدن آهن شود. البته این بسته به مقدار و طول مدت مصرف سولفامید است که هر قدر بیشتر باشد، ضرر و خطر بیشتر است، و این حکم بدون استثنا در مورد کلیه داروهای شیمیایی صدق می کند. بگذریم و به سایر خواص درمان بخش سیب خوراکی بپردازیم.

[i] . Aromatherapie

[ii] . Maurice Favre

[iii] . Grange Balanche

[iv] .  [احیا]