خواص لبن اللقاح(شیر شتر) |
از مخزن الادویه حکیم عقیلی خراسانی صفحه 698 جالی(جلا دهنده)، منضج (پزنده اخلاط خام و غلیظ) و محلل(حل کننده اخلاط غلیظ و اورام) است. ماهیت آن: لطیف است و رقیق ترین شیر بین شیر حیوانات دیگر محسوب می گردد. این شیر کمی مایل به شوری است و چربی آن کم است و بسبب گرم بودن مزاج آن و شدت امتزاج(پختگی) آن چربی شیر از آب آن جدا نمی گردد. طبیعت آن: گرم مایل به خشکی است.
افعال و خواص آن: جلا دهنده، منضج و حل کنندۀ اخلاط بدن است. آشامیدن این شیر باعث تقویت چشم می شود و گاهی طبیبان دستور اکتحال(در چشم چکاندن) آن را می کنند. آشامیدن آن با شکرسرخ جهت تنگی نفس و باز شدن گرفتگی ها و رفع خشکی کبد و از بین بردن ورم های سخت درون بدن مفید است و اخلاط ناموافق در کبد را از بین می برد و استسقای زقی و طبلی و اختلالات کبدی را از بین می برد. برای بیماری های طحال، بواسیر، جاری شدن ادرار و حیض و نیز تقویت نیروی جنسی مفید است. اگر شتر ده روز قبل از دوشیدن شیر به خوردن علوفه ای که در آنها رازیانه، کنگر، کاسنی و... باشد مشغول باشد شیر آن جهت استسقای گرم مفید است و همراه با شکر سرخ مقوی بدن و صاف کنندۀ پوست و محرک نیروی جنسی و اشتها به غذا مفید است و ورم های سخت را از بین می برد خصوصاً که همراه با روغن های مناسب مانند روغن بید انجیر، ناردین، بادام تلخ و پسته و... برای تحلیل دادن این ورم ها به روی آنها ضماد کنند. سایر مواردی که براساس کتاب مخزن الادویه از مصرف شیر شتر سود می برند: - کبد چرب - اگزما - چربی های زیرپوستی - با شکر صاف کننده پوست - رفع بی اشتهایی دوغ شتر خواص شیر را داشته و فقط گرمی آن کمتر و رطوبت بخشی آن بیشتر است. اهمیت مصرف شير شتر در تعالیم مکتب وحی در خصوص شير شتر نصوصي در كلام خازنان وحي رسيده است: *رسول اللّه (صلى الله عليه و آله): إن في أبوال الإبل وألبانها شفاء للذربة بطونهم ) امام علی (علیه السلام) فرمودند: نوشيدن شير، شفايى براى هر درد است، مگر مرگ. امام صادق عليه السلام فرمودند: براى گلودرد، چيزى چون نوشيدن شير نيافته ايم.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): به زنان حامله شیر بخورانید زیرا كه خوردن شير سبب زياد عقل كودكشان مى گردد. شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، كنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوكی استخوان نقش دارد.
اسیدیته معده معمولاً انسولین را تحریك میكند. در صورتی كه انسولین موجود در شیر میتواند از معده عبور كند و برای رفع ناراحتیهای معده مؤثر است. شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است. انواع شیر شتر طبق تحقيقات محققان و متخصصان محصولات لبنى بهترين نوع شير شتر مربوط به عربستان مى باشد در ضمن اينكه يكى از سود اورترين معاملات در بازار لبنيات در كشور عربستان شير شتر است.
خواص درمانى و دارويى شير شتر خواص دارويى و درمانى شير شتر: تأثيرات شگفت انگيز و خواص درمانى شير شتر آنچنان قوى و آشكار است كه در برخى كشورها انواع كلينيك هاى تخصصي براى درمان انواع بيماريها با شير شتر تأسيس شده است من جمله كلينيك هاى تخصصى در كشورهاى عربى مانند عمان و غيره. رنگ روي را روشن و بلغم و اخلاط را دفع، ضد يبوست است و براي فرو نشاندن دَوَران مفيد است.
در آزمايشات و مطالعاتى كه اخيراً در كشور هندوستان توسط محققان عربستانى بعمل آمد موشهاى آزمايشگاهى مبتلا به سرطان را همزمان تحت درمان با مواد دارويى(شيمى درمانى) و شير شتر قرار دادند در پايان مشخص شد كه موشهاى سرطانى كه تحت درمان با شير شتر قرار داشتند درمانشان بمقدار قابل توجهى موفقيت آميز و حتى در برخى موارد از شيمى درمانى هم موفقتر بوده است.
ویتامین ها ویتامین های B1، B2، اسید فولیک و اسید پانتوتنیک در شیر شتر، پایین و محتوای B6 و B12 شیر شتر مشابه مقادیر موجود در شیر گاو می باشد، اما نسبت به شیر انسان بالاتر است. شیر شتر، نیاسین و ویتامین C بیشتری نسبت به شیر گاو دارد(ویتامین C در شير شتر 3 برابر بيشتر از شير گاو است).
پروتئين ها برخى پژوهش ها و بررسى ها نشان ميدهد كه چربى ها و مواد موجود در شير شتر نسبت به ساير شيرها راحتر و سريعتر هضم و جذب مى شود.
املاح و مواد معدنى شير شتر آنچنان منبع سرشارى از ماده معدنى بنام آهن است كه برخى معتقدند مصرف مناسب و مداوم آن انسان را از هر نوع شيرى بى نياز مى كند حتى نوزادان را از شير مادر!!!. شیر شتر سرشار از اسیدهای مهمى بنام اسيد آمینه است: مانند والین و متیونین و لیزین و آرژنین و فنیل آلانین. همچنین شير شتر دارای مقادير نسبتاً بالای آلبومین و گلوبولین نيز مى باشد. ويژگى هاى منحصر به فرد شير شتر الف) نكته بسيار عجيب و جالب درباره شير شتر اين است كه اين ماده گرانبها قادر است بدون استفاده از لوازم امروزى كيفيت خود را در دماى 4 درجه سانتيگراد بمدت 12 روز و در دماى معمولى اتاق بمدت 48 ساعت و حتى بيشتر حفظ نمايد و اين در صورتى است كه بطور مثال شير گاو در دماى عادى اتاق ظرف 12 ساعت ترش ميشود. كه علت آن مربوط ميشود به اينكه سرعت تخمير قند لاكتوز در شير شتر بسيار كم است و از طرفى ناگفته نماند كه افزايش ميزان اسيديته در شير شتر آرام و به كندى است.
خواص شیر شتر: سبب تقویت سیستم ایمنی در مقابل هپاتیت و ایدز می شود. مدر است لذا در تعدیل فشارخون مفید است. دارای چربی و کلسترول کمتر نسبت به شیر گاو است. دارای قند کم لاکتوز کمتر نسبت به شیر گاو است. دارای املاح فراوان است. دارای ویتامین ب و ث فراوان است. در طول عمر بیماران مبتلا به لوپوس مؤثر است. غنی از انسولین بوده و در کنترل دیابت مؤثر است. در بهبود آلرژی غذایی در کودکان مؤثر است. در درمان اوتیسم کودکان مؤثر است. باعث بهبود زخم معده، آنتریت، آلایمر و آسم می گردد. دارای خواص کمکی در درمان سرطان است. در صورت مصرف همزمان شیر شتر با شیمی درمانی، شیمی درمانی دارای نتایج بهتر و با اثرات جانبی کمتری خواهد بود. استفاده از آنتی بادی شتر برای درمان سرطان روده بزرگ در موش به اثبات رسیده است. آنتی بادی شتر فقط زنجیره سنگین دارد و فاقد دو زنجیره سبک می باشد که این ویژگی منحصر به فرد سبب افزایش نفوذ پذیری این آنتی بادی به بافتهای بدن می گردد. شیر به عنوان کامل ترین غذای انسان شناخته شده است، که جدای از نقش معمولی خود برای تغذیه انسان می تواند نقش غذایی فرا سودمند نیز داشته باشد. به علت وجود مقادیر زیاد انسولین و ترکیبات مشابه انسولین مانند half-cystine شیر شتر اثر هیپوگلیسمی داشته و همین ویژگی آن موجب شده است که گزینه مناسبی برای درمان افراد دیابتی و رژیمی باشد. یکی از خواص دیگر شیر شتر این است که به علت فقدان بتالاکتوگلوبوئین می تواند برای درمان آلرژی های غذایی در غذایی در کودکان مفید باشد. اخیراً گزارش شده شیر شتر دارای خواص آنتی کار سیتوژنیک و آنتی هایپرتنسیو نیز می باشد. اثر ضد میکروبی شیر شتر به حضور لیزوزیم، لاکتوفرین، هیدروژن پراکسید، لاکتوپر اکسیدازوایمونوگلوبولین ها نسبت داده شده است. شیر تازه و تخمیر شده شتر درهند، روسیه و سودان برای درمان بیماری های یرقان، توبرکلوزیس، نیشمانیا، آسم و کالا آزار مورد استفاده قرار گرفته است. جزء پروتئینی شیر دارای ترکیبات ارزشمند با فعالیت بیولوژیکی گوناگون است. پروتئینهای شیر شتر به دو بخش عمده کازنین(70-80 درصد) 30-20 whey protein درصد) تقسیم می شود. whey protein ها یکی از منابع اصلی پیتیدهای فعال زیستی هستند. مقدار whey protein های شیر شتر یک کوهانه 8/0 -63/0 است. whey protein های شیر شتر دارای آلفا لاکتالبومین، آلبومین سرم، لاکتوفرین، ایمونوگلوبین ها و ... است. لاکتوفرین عضوی از خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی آن حدوداً 80 کیلو دالتون می باشد. این گلیکو پروتئین دارای خاصیت ضد باکتریایی بوده، همچنین ویژگی های ضد سرطانی و ضد التهابی را نیز دارا است. نتیجه اثر لاکتوفرین بر روی سلول های توموری حاصل فعالیت سلول های کشنده ی طبیعی و حساس شدن سلول های هدف جهت لیز شدن است. شیرشتر دارای ترکیبات با اهمیت و قابل توجهی نظیر پروتئین اسیدی آب پنیر و پپتیدهای شبه انسولینی می باشد. همچنین این محصول مهم دارای بیواکتیوهایی است که هر کدام به نوبه خود بسیار با ارزش بوده و عملکرد بیولوژیکی خاصی دارند. بیواکتیوهای شیر به چهار گروه عمده تقسیم می شوند. بیواکتیوهایی که موجب فعالیت بهتر سیستم گوارشی می شوند. (کازنین، کازلین ، لاکتوفرین) بیواکتیو هایی که سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند: (مانند ایمونوگلوبولین های A و G، لاکتوفرین، پرولاکتین، سایتوکائین ها) و بیواکتیوهایی که نقش ضد میکروبی داشته به عنوان پروبیوتیک عمل می نماید: (لاکتوفرین، لیزوزیم، لاکتوپراکسیداز) لاکتوفرین یکی از مهم ترین بیواکتیوهای شیر محسوب می گردد که عملکردهای کلیدی و متنوعی دارد. لاکتوفرین(لاکتوترانسفرین) گلیکوپروتئین متصل شونده به آهن از اعضای خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی حدود 80 کیلو دالتون داشته و تقریباً دارای 700 اسید آمینه می باشد و از یک زنجیره ی مقاومت دربرابر حرارت بالا و تغییرات PH، حلالیت مطلوب در آب، عبور از سد خونی مغزی، میل ترکیبی بالا، اختصاصی بودن و پتانسیل غنی در واکنش یا آنتی ژن از ویژگی های این ایمونوگلوبین های شیر شتر است که باعث کاربرد درمانی آنها شده است. امروزه محققین موفق به ساخت آنتی بادی های بسیار کوچکی موسوم به نانو بادی شده اند که سلولهای توموری را هدف قرار داده و برای مصرف خوراکی نیز مناسب هستند، اما حتی این آنتی بادی ها نیز به علت بزرگی مولکول در نفوذ به بافت تومور مشکل داشته و به علت ساختمان پیچیده ای که دارند، تهیه آنها در مقیاس وسیع بسیار گران و دشوار است. برای رفع این مشکل محققین از آنتی بادیهای شیر شتر که از آنتی بادی انسان کوچکتر هستند و تولید آنها آسان و مقرون به صرفه است استفاده می کنند. نخستین نتایج استفاده از این آنتی بادی ها به صورت مستقیم علیه تومور در موش، نشان داده که مارکرهای پروتئینی سطح غشای تومور به صورت موفقیت آمیزی به وسیله این نانو بادی ها مورد هدف قرار گرفتند. پلی پپتیدی منفرد تشکیل شده که به صورت دو لوب متقارن( C-LOBE N- LOBE) در آمده که در هر لوب دو دومین وجود دارد. فعالیت ضد میکروبی لاکتوفرین ناشی از دو مکانیسم، اتصال به آهن و میانکنش مستقیم یا میکرو ارگانیسم، می باشد. لاکتوفرین با مهار گیرنده های ویروس و اتصال به DNA و یا RNA اثرات ضد ویروس خود را اعمال می نماید. همچنین قادر به توقف رشد سلول های سرطانی بوده (و باعث تقویت سیستم ایمنی می گردد و نیز استخوانزایی سلول های استخوانی (استلوسیت ها) را تحت تاثیر قرار می دهد امروزه غذای کودکان با فرمول حاوی لاکتوفرین گاوی در کشور های ژاپن، کره و اندونزی فروخته می شود. لاکتوپراکسیداز، تیوسیانات را در حضور پراکسید هیدروژن اکسید نموده و هیپوتیوسیانات با خاصیت ضد میکروبی قوی تولید می نماید این ترکیبات با گروه سولفیدریل پروتئین های میکروبی پیوند برقرار کرده و اثر بازدارندگی خود را بر ویروسها، قارچ ها و باکتریها اعمال می نماید. در خصوص شیر شتر بررسی غیرفعال شدن لاکتوپراکسیداز شاخص بهتری برای ارزیابی فرآیند پاستوریزاسیون در مقایسه با فسفاتاز قلیایی است. این آنزیم در برخی کشور ها جهت کنترل رسمی پاستوریزاسیون شدید مورد استفاده قرار می گیرد. یکی دیگر از بیواکتیوهای شیر شتر لیزوزیم است. مطالعات روی لیزوزیم شیر شتر نشان داد که تشابهات آنتی ژنیک بین لیزوزیم شیر شتر و گاو وجود ندارد که این امر نشان دهنده وجود یک ساختار متفاوت در لیزوزیم این دو گونه می باشد. لیزوزیم پیوندهای گلیکوزیدی (1-4) بین –N استیل مورامیک اسید و –N استیل D- گلوکوزآمین را در پپتیدوگلیکان دیواره باکتری ها می شکند. یکی دیگر از بیواکتیو- استیل-S- گلوکزآمین است. آنزیم NAGase شیر برای درمان mastitis در گاو مورد آزمایش قرا گرفت و اثرات درمانی آن تأیید شد. پس از بررسی صدها نمونه شیر شتر و للاما نشان داده شد تمامی آنها دارای سطح nagase بالایی هستند. نشان داده شده است که همان nagase موجود در شیر شتر فعالیت قوی آنتی باکتریال و آنتی ویرال دارد. بیواکتیوهای شیر پیش ساز بسیاری از پپتیدهای فعال زیستی هستند. این بیواکتیوها به صورت غیرفعال در شیر وجود دارند که ضمن پروتئولیز ناقص با استفاده از آنزیم های گوارشی تخمیر و یا توسط آنزیم های میکروبی به قطعات پپتیدی کوچکتر با فعالیت زیستی متنوع تبدیل می شود. جهت اطلاعات بیشتر به سایت www.Talaye-sefid.com مراجعه نمائید. با تشکر از سایت طلای سفید |