| آموزه های دینی درباره آب – بخش دوم |
|
|
دعای نوشیدن آب پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم هنگام نوشیدن آب، این دعا را می خواند :«اَلحمدُ لِلّهِ الَّذِی لَم یَجعَلهُ اُجَاجاً بِذُنُوبِنَا وَ جَعَلَهُ عَذباً فُرَاتاً بِنِعمَتِهِ؛ ستایش از آن خدایی است که آن را به سبب گناهان ما شور قرار نداد، بلکه به سبب نعمتش آن را گوارا و شیرین قرار داد». پرسش از آب سرد در قیامت
رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم می فرماید: نخستین سؤالی که در قیامت از انسان درباره نعمت]مادی[ می شود این است که به او می گویند: آیا بدن سالم به تو ندادیم و از آب سرد سیرابت نکردیم. امیرمؤمنان سلام الله علیه در تفسیر آیه«ثُمَّ لَتُسئَلُنَّ یَومَئِذٍ عَنِ النَّعیم» که در قیامت از نعمت سؤال می شود می فرماید: «مقصود از نعمت، آب سرد در روزهای گرم است.» نکته: البته آب از مصادیق روشن نعمت مادی است و آنچه از امام صادق سلام الله علیه رسیده است که «نحن من النعیم» یعنی ما از نعمتِ مورد سئوال هستیم از مصادیق روشن نعمت معنوی است. آلوده نکردن آب برای مسلمان شایسته نیست آب را که مایه حیات انسان و هر موجود زنده ای است، آلوده کند. از پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در این باره تعبیرهایی گوناگون نقل شده است؛ گاهی از تخلّی در کنار آب گوارا یا رودخانه آب گوارایی که از آن استفاده می شود و گاهی از تخلی کردن در کنار رودخانه جاری و بار دیگر از ادرار کردن در آب جاری و گاهی از انداختن آب دهان در چاهی که از آب آن استفاده می شود نهی کرده است؛ همچنین می فرماید: از آلوده آبی که در جایی جمع شده باشد(مانند آب چاه یا آب پشت سد و ...) بپرهیزید تا مورد لعن قرار نگیرد ، چنان که در موردی دیگر می فرماید: هیچ یک از شما در آب راکد ادرار نکند. امیر مؤمنان سلام الله علیه نیز می فرماید: آب ساکنانی دارد، با ادرار و غایط (مدفوع) آن ها را نیازارید. گفتنی است که این کار، هنگام ضرورت، آن هم در غیر آب شرب، استثنا شده است، چنان که امیر مؤمنان سلام الله علیه می فرماید: پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم از ادرار کردن در آب، جز در حال اضطرار و ضرورت نهی فرموده است. زیان ادرار در آب امام صادق سلام الله علیه می فرماید: در آب گوارایی که در جایی جمع شده ادرار نکن که هر کس چنین کند و به بلایی گرفتار آید جز خود را سرزنش نکند. رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم از ادرار کردن در آب راکد نهی کرد و درباره علت آن فرمود: مایه زوال عقل است. رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم می فرماید: یکی از عوامل فراموشی، ادرار کردن در آب راکد است؛ نیز روایت شده که بول کردن در آب جاری موجب سلس (بی اختیاری) در ادرار و در آب راکد موجب بند آمدن ادرار می شود. پرهیز از منع آب رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم می فرماید: مردم را از سه چیز نمی شود محروم کرد که یکی از آنها آب است. نیز می فرماید: روز قیامت خدا به سه کس نظر لطف نکند و پاکشان نگرداند و برایشان کیفر دردناکی است؛ از جمله کسی که در مسیر راه عمومی، آبی دارد ولی آن را از رهگذران مضایقه می کند. احیای زمین موات خدای سبحان پیش از آفریدن انسان همه نعمت هایی را که برای زندگی او لازم بود آفرید؛ یعنی زمین و زمینه را برای زندگی بشر فراهم کرد؛ آن گاه انسان را آفرید و او را جانشین خویش در زمین قرار داد و از او خواست همچون مهمان، بر سر سفره نعیم خدا بنشیند و با بهره گیری از آنها به آبادانی زمین بپردازد: «هُوَ أنشَأَََکُم مِنَ الأَرضِ وَ استَعمَرَکُم فِیَها... » و محیط زیست را سامان بخشد ، از این رو گاهی با بیان «وَابتَغُوا مِن فَضلِ اللهِ » و زمانی با عبارت « فَامشُوا فیِ مَنَاکِبَها » ، انسان را به بهره گیری از منابع محیط زیستی فراخوانده و می فرماید : روی زمین راه بروید و روزی بطلبید.امتثال این دستور الهی نیاز به تلاش و همت جدی دارد . این سفره گسترده نعمت الهی در صحرا و دریا و اعماق کوه ها برای بشر آماده شده و انسان باید با سختکوشی خویش از آنها بهره مند شود. در آموزه های دین به استفاده همیشگی از زمین های حاصلخیز ترغیب شده است ؛ گاهی به کشاورزی و گاهی به درختکاری در آن ، از این رو اگر کسی زمین های خشک و بی حاصلی را که ملک کسی نیست آبیاری و حاصلخیز کند مالک آن می شود ؛ رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم در این باره می فرماید : زمین موات از آن خدا و رسول اوست ، پس هر کس آن را آباد کند از آن اوست . امیر مؤمنان سلام الله علیه هم می فرماید : هر مؤمنی زمینی را آباد کند از آن اوست . گفتنی است احیای زمین در عصر حضور معصوم سلام الله علیه باید با اذن او باشد و در عصر غیبت امام سلام الله علیه که فقیه جامع علم ، عاقل و عادل حاکمیت دارد ، اذن او را می طلبد . منبع: مفاتیح الحیاة، آیت الله جوادی آملی |
با تکیه بر اشارات پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلم