خواص زالو – بخش اول |
زالو هنگام مکیدن خون ، مواد متنوعی ترشح می کند که خواص درمانی دارند. معروف ترین ماده مترشحه از زالو هیرودین است.خواص مواد ترشح شده در خون توسط زالو به طور خلاصه به شرح زیر است : * خاصیت بیحسکنندگی : باعث کاهش درد موضعی هنگام نیش زدن میشود که عمدتاً به دلیل وجود ماده هیرودین ( Hirudin ) است. * خاصیت گشادکنندگی عروق : به دلیل وجود ماده هیستامین است. * خاصیت ضدانعقادی : به دلیل وجود آنزیم هیالورونیداز موجود در بزاق زالو است. این آنزیم خاصیت آنتی بیوتیکی و حل کردن موکوس بسیار قوی دارد به طوری که در درمان گلوکوم هم بسیار موثر است.
* خاصیت آنتی بیوتیکی : این خاصیت اخیراً مورد توجه بسیاری قرار گرفته و بر بیماریهای ناشی از استاف طلایی و میکروب سل و اسهال خونی و دیفتری موثر است. * خاصیت ضدالتهابی و ضدلختهای خواص بزاق زالو ذیلا به تفصیل آمده است : آب دهان زالو ( بزاق ) حاوی بیش از یكصد نوع ماده حیاتی مفید است كه موجب درمان بیماریهای مختلفی می شود. این انگل كوچك و شگفت آور به علت توانایی فوقالعاده ای كه در درمان بیماری ها دارد جایگاه ویژهای در طب دارد. كشور ما دارای ذخایر بسیار زیادی از این جانور است و با داشتن تجربیات بسیار گرانقدر و طولانی در این زمینه ، متأسفانه با روش زالو درمانی بیگانه است. در کشور ما از این نعمت خدادادی برای رفع آلام و دردها استفاده مطلوب نمی شود ، در حالی كه ایران میتواند یكی از مراكز زالو درمانی دنیا باشد. در بین گونههای زالوی پزشكی بهترین نوع آن نوع شرقی است كه زالوهای موجود در ایران از این نوع است. عمده خواص درمان زالو در بزاق درمان است ، به طوری كه شاید بیشتر از وزن بدنش قادر به تولید بزاق باشد و وقتی به جایی از بدن میچسبد آن قدر آب بزاق تولید میكند كه از زیر بدن حیوان بزاق میچكد. عصارهی آب دهان زالو شامل دو دسته از مواد هستند كه گروهی به عنوان نروترانسمیتر بر روی پایانههای عصبی عمل میكنند و موجب تحریك عمومی روی نقاط طب سوزنی میشوند و دسته دیگر كه بر روی گردش خون عمومی و مویرگها عمل كرده و به عنوان ضد انعقاد ، ضد تورم و ضد درد ایفای نقش میكنند. در زیر به مهمترین آنزیمها و تركیبات موجود در بزاق زالو میپردازیم :
خواص هیرودین : هیرودین مهمترین ماده ضد انعقاد بزاق زالو است. پروتئینی متشكل از 65 اسید آمینه است و ردیف اسیدهای آمینه آن با تكنیك PCR مشخص شده است. خاصیت ضد انعقادی هیرودین قوی تر از هپارین است. عمل هیرودین به وسیله عوامل دیگر موجود در زالو مانند همنتین و آنتی استاتین تقویت میشود. فعالیت هیرودین را از روی خاصیت ترومبین آن بیان میكنند. امروزه فرم نوتركیب هیرودین به نام لیپرودین سنتز شده است. هیرودین توانایی زیادی در ممانعت از انعقاد خون دارد به طوری كه چند قطره بزاق دهان زالو قادر است مقدار زیادی خون را به صورت مایع نگهدارد و مانع انعقاد آن شود ( با آزمایشی كه به صورت تجربی بر روی خون مكیده شده توسط زالو انجام شد زمان لخته شدن خون به بیش از 6 ساعت افزایش یافته بود) وقتی كه خون با لبه بریده بافت تماس حاصل می كند فاكتور 12 یا هاگمن فاكتور فعال میشود. متعاقب فعال شدن این فاكتور انعقادی یك سری آنزیمها از جمله آنزیم پروتئاز ترومبین فعال میشود این آنزیم سبب تبدیل فیبرینوژن به فیبرین میشود و فیبرین به صورت رشتههای كلاف مانند ، محل بریدگی را میبندد و مانع خونریزی میشود و خون را منعقد میكند. هیرودین به صورت خیلی اختصاصی و قوی از فعالیت آنزیم پیروتئاز ترومبین جلوگیری میكند و مانع انعقاد خون میشود. فیبرینوژن یك مولكول دایمر است و دو محل اتصال ( FG ) یا ( Binding sites ) برای رسپتور پلاكتهای فعال شده دارد. ( Gp116-111a ) این محل اتصال میتواند سبب اتصال پلاكتها و ایجاد تجمع پلاكتی كند. احتمالاً هیرودین مانع اتصال دور رسپتور ( Fg/Gp ) می شود و از این طریق مانع انعقاد خون می شود از تجمع پلاكتها جلوگیری می كند. اتصال پلاكتها در داخل عروق میتواند مرجع به تشكیل پلاكتهای عروقی و انسداد عروق شود. خواص دیگر هیرودین : هیرودین با انبساط ماهیچههای صاف جدار عروق سبب گشادی عروق و افزایش جریان خون میشود. هیرودین خاصیت بیحس كنندگی دارد ؛ لذا دقایقی بعد از چسبیدن زالو به محل و ترشح بزاق منطقه بیحس می شود و احساس سوزش ناشی از نیش زالو از بین میرود و بیمار به راحتی وجود زالو و خونخواری آن را تحمل میكند. بطور كلی برای هیرودین اثرات آنتی كواگولانت ، آنتی ترمبوتیك ، ترمبولیتیك ، آنتی ایسكمیك ، هیپوتنسیو ، تحریك كننده سیستم ایمنی ، ممانعت از تصلب شرائین ، بی حسكنندگی ، آنتی باكتریال و خاصیت ضد التهابی شناخته شده است. پژوهشگران دپارتمان فارماكولوژی دانشگاه كنتاكی طی تحقیقاتی ، اثرات ضد انعقادی هیرودین را با هپارین مقایسه كردهاند : * هیرودین برای فعال شدن نیاز به كوفاكتور ندارد. * هیرودین اثرات پایدار و یكنواخت وابسته به دوز دارد. * هیرودین اثر مستقیم روی مهار ترومبین دارد. * هیرودین مسمومیت ندارد. * هیرودین بی حسی موضعی می دهد.
9.ماده گشادكننده رگ : این ماده كه هنوز به طور رسمی مشخص نشده بسیار شبیه هیستامین است. این ماده مانند نوروترانسمیترها كه از 34 غذهی مغزی كه در طول بدن زالوی هیرودومدیسینالیس تقسیم شدهاند ، ترشح میشود. چند دقیقه پس از اتصال زالو محل نیش قرمز و پرخون میشود ؛ شاید این پرخونی را بتوان به این ماده نسبت داد كه فلوی ( جریان ) خون را در محل افزایش داده است. 10. منوكسید نیتروژن سنتتاز : این فاكتور موجود در بزاق زالو شبیه به نوع انسانی است كه سبب ترمیم اعصاب صدمه دیده میشود. 11.اورگلاز : دارای اثرات درمانی در بیماری آرتروز است. بسیار دیده شده است كه افراد مبتلا به آرتروز زانو كه از درد زانو و محدودیت حركتی زانوها رنج میبرند با چند جلسه زالو درمانی بهبودی بسیار مییابند. و ما این را به كرات تجربه كردهایم. زالو همچنین كاتكولامین ترشح میكند كه روی پایانههای عصبی بخصوص در پوست مانند دوپامین و سروتونین عمل میكند استیل كولین مترشحه در هیرودومدیسینالیس خیلی مهم است. روش رسمی برای سنجش استیل كولین در بافت ، بر اساس یك روش بیولوژیك شامل قدرت انقباض قسمت پشت زالو میباشد. مواد دیگری مانند استیل كولین ، نوروترنسمیترها مواد شبه هیستامینی با اثرات وازودیلاتوری ، Hementin ، Anti statin ، و آنزیم مشابه PG12 ) Prostaglaindine ) كه مانع فعالیت كالیكریین و فاكتورهای XI و XII میشود نیز در بزاق زالو یافت میشود. |
دکتر حسین روازاده
دارای مدرک پزشکی عمومی از دانشگاه تهران به شماره نظام پزشکی 58290
به زودی امکان پذیرش تبلیغات فراهم میگردد.
دیدگاه شما