سرد و خشک اما در اول گرم است (تحفه المؤمنین، صیدنه، مخزن الادویه)

حنا همراه با برگ گردو به اندازه مساوی از هر کدام ضماد و طلای آن جهت رفع بیماری هایی که در مایع شفاف سفیدی چشم(بیضه؛ زلالیه)، جمجمه و شقیقه و سردردهایی که بر اثر افتادن باد و بلغم در سر ایجاد می شوند مفید است.

حنا با زفت و روغن گُل اگر ضماد یا طلا گردد برای زخم های سر و همراه با قطران و روغن زیتون برای رویانیدن مو مفید است.

اگر حنا را همراه با آب گشنیز تازه بر پیشانی و گیج گاه(صدغین) طلا یا ضماد کنند. جهت منع ریختن مواد زائد به چشم مفید است و اگر آن را مضمضه کنند با پخته شدۀ آن جهت زخم های دهان و برفک دهان نوزاد مفید است.

اگر حنا را بر کف پای آبله دار و تاول  زده ضماد کنند خصوصاً در ابتدای ظاهر شدن مانع بروز آبله و تاول می شود.

در احادیث آمده است: «حنا سیّد ریاحین است» و خضاب کردن به آن شعار اهل اسلام و ایمان است.

سردرد را از بین می برد و نور چشم را زیاد می کنند و در افزایش نیروی جنسی مفید است:

حنا برای امراض و بیماری های معده، کبد، طحال و مجاری بول و رحم و جذام و طاعون و وبا و... نافع است. خصوصاً آشامیدن مقدار نیم مثقال جرم آن که خیسانده در آب (نقوع) باشد بسیار مفید است.

و نقوع(خیساندۀ) ده مثقال آن جهت یرقان(زردی) و سپرز(طحال) و سنگ کلیه و مثانه و بندآمدن ادرار و رفع احتباس ادرار در مثانه و سقط جنین مفید است. و اگر این خیسانده تا ده روز پی در پی مصرف گردد جهت وبا و زخم های مجاری ادرار و جاری شدن ادرار و خون حیض و روییدن ناخن اصلی به جای ناخن کج و آکله شده(آکله: هر زخمی که گوشت را می خورد) مفید است.

و آشامیدن خیساندۀ آن همراه با هفت مثقال شکر سرخ در هنگام شروع ابتلا به جذام بسیار مفید است و گفته اند اگر یک ماه به صورت مداوم مصرف شود، جذام را زایل می کند. و جوشاندۀ حنا همراه با آب جهت حمره و سوختگی با آتش مفید است. البته جوشانده باید بر روی عضو ریخته شود و طلا کردن آن جهت ورم های گرم که زردآب از آنها می آید مفید است. و همراه با روغن گل جهت رفع جرب(بیماری پوستی گال) مفید است.

جوشاندۀ حنا همراه با آب برگ بید انجیر جهت شقاق مزمن و درد زانو مفید است.

جوشاندۀ حنا همراه با گُل حرف برای فتق مفید است.

ساییده و کوبیدۀ حنا جهت خشک کردن زخم ها مفید است.

ضماد کردن برگ خشک کوبیدۀ آن که سرشته شده باشد همراه با پیه بز جهت مداوای زخم ها خصوصاً زخم های کنار و گوشۀ ناخن مفید است.

اگر تخم حنا را با عسل و کتیرا سرشته کنند جهت تقویت مغز(دماغ) بسیار نافع است.

گُل حنا معتدل و لطیف است. یک مثقال از آن همراه با سه اوقیه(7 مثقال: 1 اوقیه) آب و عسل جهت رفع انواع سردردها و قطع آبریزش بینی و خشک کردن رطوبات مفید است.

و طلا کردن گل حنا همراه با سرکه جهت سردرد ناشی از گرما مفید است.

و طلا کردن گُل حنا به تنهایی جهت فالج و امراض دماغی، مغزی و اعصاب و درد اعصاب و رفع خناق و تسکین دادن زخم ها.

گُل حنا با موم و روغن گُل سرخ جهت درد پهلو و کوفتگی اعضا مفید است.

گُل حنا دارویی مفید برای طحال است جهت ورم و درد و نفخۀ آن مفید است.

اگر در لباس پشمین بگذارند کرم و بید به آن نمی رسد.

البته برگ حنا نیز خاصیت گُل حنا را دارد.

روغن گُل حنا که نام آن «دهن الفاغیه» است مانند روغن گُل سرخ به دست می آید گرم است تقویت کننده مو و نیکو کنندۀ رنگ رخسار است.

روغن برگ حنا تقویت کننده و رفع کننده دردها و تمدد اعصاب و مفاصل است.

حنا¬ مضر است برای حلق و ریه و مصلح آن کتیرا و لعاب بزرقطونا است.

مقدار شربت آن: تا یک مثقال و بیشتر از آن بخورند کشنده است.

جانشین روغن حنا، روغن مرزنگوش است.

حنا رنگ ادرار را تغییر می دهد. (اغراض /1/ص 105)

حنا در درجۀ اول سرد است و خشک در درجۀ دوم. روغن حنا ماندگی(خستگی و کوفتگی) را از بین می برد و پخته شده و جوشاندۀ آن آماسها و ورم های گرم را سودمند است. (اغراض /1/ص 301)

صفت طلی ریش سر کودکان: خبث الفضه، مرداسنگ، اسفیذاج از هر یکی چهار درم، دم الاخوین، گلنار، قنبیل، حنا از هر یکی دو درم، زراوندطویل، مغز بادام تلخ سوخته از هر یکی یک درم، همه کوفته نرم به سرکه تر کنند و به روغن گُل حل کنند و طلا کنند. اگر زردچوبه در این دارو زیادت کنند مقدار دو درم، صواب باشد. (اغراض/1/ص 403)

اندر دهان کودک (برفک) اندکی مامیران و سعد و حنا و شب یمانی پراکنند. (اغراض/1/ص 567)

در قلاع (برفک) خونی و صفرایی حنا و گزمازو و آرد عدس و گلنار و طباشیر و سماق سوده اندر دهان می پرا کنند. (اغراض /1/ص 567)

برای بثرها و ریش ها و گری بگیرند زردچوبه و حنا و زراوند طویل و مرداسنگ و نارپوست همه بکوبند، به سرکه تر کنند و به روغن گُل حل کنند و طلا کنند. (اغراض/2/817)

در انکسارالاُذُن، یعنی شکستگی گوش. علاج: فصد کنند و تلیین نمایند و صبر و مغاث و اقاقیا و راتینج و حنا ضماد سازند به جانب تمایل کسر تا عضو را به هیأت اصلی آرد. (میزان الطب/ ص 71)

در قلاع (جراحت و ریش دهان) اگر سوداوی بود، برگ حنا بخایند و مغز ساق گاو بمالند. (میزان الطب/ ص 80)

نیکو ترین حیل بهر کرم خرد، آن است که حنا و موم سرشته، شافه سازند و بردارند و بعد لحظه مقعد طفل را مقابل چراغ بدارند و کنارۀ مقعد بگشایند و چه بر آن آید، بگیرند و... (میزان الطب/ص 154)

در رطب فصد نمایند و بعد از آن به طبیخ هلیله و شاهتره تنقیه فرمانید و در اصطلاح خون کوشند و زردچوبه و پوست انار و مردارسنگ و حنا باریک ساخته به سرکه و روغن گل طلا سازند. (میزان الطب/ ص 211)

حصف: بثور خرد سرخ است که با خارش شدید و خَلش باشد و آن را شوکی نیز گویند. و علاجش بعد فصد و اسهال صفرا، نمک و حنا به سرکه مالیدن است.(میزان الطب/ ص 212)

روغن حنا: گرم کننده و نرم کننده است و لذا خاصیت باز کنندۀ دهانۀ رگها را دارد. و اگر آن را به تنهایی یا به صورت مخلوط در موم روغن مورد استفاده قرار دهند برای دردهای رحم و اعصاب و شوصه و نیز شکستگی استخوان ها سودمند خواهد بود. آن را در تهیۀ مرهم های مخصوص خناق و ورم های گرم به وجود آمده در بیخ ران و همچنین در تهیۀ روغن های از بین برندۀ خستگی و ماندگی مورد استفاده قرار می دهند.

برگ حنا قابض است و بنابراین اگر آن را بجوند برفک دهان و زبان و نیز زخم های دهان را که جمر نامیده می شوند درمان خواهد نمود.

ضماد آن برای ورم های گرم سودمند است. مایع حاصل از پختن آن را روی موضع سوخته با آتش می ریزند و اگر آن را با سرکه روی پیشانی ضماد نمایند سردرد را تسکین خواهد داد.

مسوح یا فرآوردۀ مالیدنی تهیه شده از آن گرم کننده بوده و اعصاب را نرم می سازد.

خاصیت برگ و شاخه های حنا مرکب است زیرا در این اندام ها خاصیت حل کننده ای وجود دارد که گرم معتدل بوده و از جوهری مائی مشتق شده است، و نیز در آنها خاصیت قابضی وجود دارد که سرد بوده و از نوعی جوهر خاکی مشتق گردیده است. از این رو مایع حاصل پس از پختن حنا را روی موضع سوخته با آتش می ریزند.

همچنین حنا را برای درمان ورم های ملتهب و جمر مورد استفاده قرار می دهند. چون آنها را بدون وارد کردن هر گونه آسیب و سوزشی خشک می گرداند. همچنین برای آن دسته از زخم های دهان که سبب خارجی نداشته و به ویژه زخم هایی که از جنس برفک هستند مفید است. برای برفک به وجود آمده در دهان کودکان نیز سودمند می باشد. حنا در اول سرد و در درجۀ دوم خشک است.