1- قانون ابن سینا و تطبیق آن با اصول علمی کتاب های پزشکی نوین در مورد بیماری کلیه

درباره تطبیق مطالب علمی مندرج در کتاب قانون ابن سینا با مباحث پزشکی نوین، می‌توان رساله‌ها و کتاب‌های فراوان نوشت و در آن ها بخش های مختلف طب ابن سینا (چشم پزشکی، دندان پزشکی، بیماری های پوست، بیماری های زنان و ...) را مورد بررسی قرار داد. ضمن این بحث و تحقیق، تأثیری که هر یک از این مباحث طی قرون و اعصار در سیر تکاملی دانش پزشکی داشته است، به خوبی روشن خواهد شد.

در کتاب های پزشکی جدید، عادت بر این است که ضمن شرح تاریخچه هر بیماری یا هر بحث پزشکی، آثار علمی قدما را به کلی نادیده گرفته و کلیه اکتشافات پزشکی و مطالب طی را زاییده فکر دانشمندان مغرب زمین، مخصوصاً اروپاییان دانسته و آغاز این اکتشافات را نیز از قرن هفدهم و هیجدهم مسیحی ذکر می کنند. گویا از ابتدای تاریخ تمدن بشر تا قرن هفدهم، علم طب در دنیا وجود نداشته است و بیماران به امید طبیعت رها می شدند یا درمان هایی کورکورانه و بدون هر گونه مأخذ علمی درباره آنان انجام می گرفته است.

جای بسی شگفتی است که از یک قرن پیش تاکنون که دانش و فرهنگ اروپا به ایران نفوذ یافته، مخصوصاً در این سی سال اخیر که دانشگاه ما سر و صورتی پیدا کرده و هزاران پزشک از دانشکده پزشکی تهران بیرون آمده است، حتی یک نفر پیدا نشده که در تاریخ طب و سیر تکاملی دانش پزشکی تحقیق نموده، ریشه ها و مبانی طب امروز را پیدا کند.

اینک برای اینکه پزشکان ایران از این اشتباه عظیم بدر آیند و بدانند که علم طب از قرن هفدهم مسیحی آغاز نشده است، بلکه پزشکان قدیم بنیان گذار آن بوده اند، مخصوصاً پزشکان قدیم ایران، در این بنیان گذاری سهم بسزایی داشته اند، یک رشته مباحث طبی را از کتاب قانون ابن سینا برگرفته و با مطالب مندرج در کتاب های پزشکی نوین تطبیق خواهیم کرد.

لازم به ذکر است که کتاب قانون ابن سینا شامل یک دوره کامل طب قدیم ایران است. این کتاب از قرن دهم تا قرن شانزدهم میلادی، یعنی مدت ششصد سال، رسماً در دانشکده های پزشکی اروپا تدریس می شده است و پس از اختراع فن چاپ، متجاوز از سی بار در کشورهای مختلف اروپایی به چاپ رسید. از دوره رنسانس و تجدید حیات علم و ادب، یعنی از اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم میلادی به بعد نیز، با وجود پیدایش دانشمندان بزرگی در اروپا، که نهضتی عظیم در کلیه علوم و فنون به وجود آوردند، مطالب این کتاب استحکام علمی خود را از دست نداد روی جزئیات آن بحث و انتقادهایی صورت گرفت، تا اینکه در دو قرن اخیر، به سبب اکتشافاتی که به تدریج نصیب اروپاییان شد، رفته رفته علم پزشکی راه دیگری را پیمود و از طب قدیم فاصله گرفت، به طوری که اگر یک کتاب طب جدید را با کتاب قانون ابن سینا مقایسه کنیم، اختلافات فاحشی در بسیاری از جزئیات مطالب آن ها خواهیم یافت. با این حال، همانطور که اهرام مصر، مدت چند هزار سال است که مانند کوهی عظیم پا برجاست و هیچ یک از حوادث طبیعی نتوانسته است رخنه در ارکان آن بیندازد، طب قدیم نیز دارای مبانی و اصولی چنان محکم است که مرور زمان، به هیچ وجه نتوانسته است تغییری در آن بدهد.

با یک بررسی دقیق معلوم خواهد شد که استخوان بندی طب امروز همان است که قدما بنیان گذاری کرده اند. مخصوصاً پزشکان قدیم ایران  در پیشرفت علم طب و اکتشافات مهمی که در دانش پزشکی پیدا شده است سهم بزرگی دارند، بدون اینکه نامی از آن ها در کتاب های امروزی دیده شود. اگر مطالب اساسی طب امروز را با مطالب مندرج در قانون ابن سینا مقایسه کنیم، بر عموم دانشمندان و اساتید فن ثابت خواهد شد که بسیاری از دقیق ترین مباحث طبی مربوط به علایم بالینی، تشخیص بیماری ها و یا اتیولوژی و علل بیماری ها در کتب جدید پزشکی مورد بحث و تجزیه و تحلیل است و استادان عالی قدر دانشکده های پزشکی اروپا و آمریکا به آن ها استناد و در عین حال به مشکل بودنشان اعتراف می کنند، از کتب قدیم طب ایران مخصوصاً قانون ابن سینا گرفته شده است و از این رو محققان عالی قدر اسلامی، که اکثر آن ها ایرانی بوده اند، حق بسیار بزرگی بر گردن جهان پزشکی امروز دارند.