زیان های داروهای آرام بخش

اینک برای اثبات خطرها و زیان های غیر قابل جبران این داروها، خلاصه ای از مقاله مندرج در مجله ((سلامت فکر))، به مدیریت استاد دکتر ابراهیم چهرازی، سال 12، شماره 8 را نقل می کنیم:داروهای آرام بخش در سال 1950، به صورت قرص های معجزه آسا به بازار عرضه شد

و به عنوان بهترین و خارق العاده ترین ابزار برای معالجه بیماران دماغی، به دست پزشکان روحی افتاد. همان طور که دکتر ((ژان فرانسو مابیلو)) رئیس کمیسیون ملی بخش بی هوشی ایالات متحده، می گوید: خیلی زود میلیون ها فرانسوی که حریصانه در صدد تمدد اعصاب و آرامش روح بودند در جست و جوی به دست آوردن انواع مختلف این قرص ها برآمدند. در حدود پنجاه نوع داروی آرام بخش با مارک های مختلف و متنوع تجارتی از طرف آزمایشگاه ها به وسیله داروسازی ها به بازار عرضه شد. آگهی در مجلات مخصوص و انتشار آن از طرف پزشکان این قرص ها را بدون ضرر معرفی کرد و این طور وانمود شد که هیچ نوع اعتیادی به همراه نخواهد داشت و در معالجات در دوره های مداوم، قابل تحمل هستند، ولی از سال 1957 تا 1961 در ایالات متحده آمریکا، صدها گزارش بالینی نتایج زیان بخش این قرصها را در بیماران بی شمار یادآور شده اند. آنان به بیمارهایی؛ از قبیل بیمارهای پوستی، گوارشی، ناراحتی های خیالی، خواب آلودگی و حتی خرفتی و منگی که از استعمال این قرص ها به بار می آید، مبتلا شده اند. اولین گزارش مهم روزنامه ((جامعه پزشکی)) آمریکا در فوریه 1957 با عنوان خطرات قرص ها خواب آور و مخدر جامعه پریشانی ها انتشار یافت، روان پزشکان دانشگاه ارگون 8200 نفر بیمارانی را که وضع جسمی آن ها خوب و استعداد دماغیشان در حد میانگین بود و در عین حال، از پریشان حالی شکایت داشتند مورد مطالعه قرار دادند. از 7500 نفر بیماری که با این قرص ها معالجه شده بودند 374 نفر مبتلا به ناراحتی شدیدی که عکس العمل حساسیت های کبدی بود، مبتلا شده بودند و 1700 نفر دیگر آنها رفتار و اخلاقشان، به کلی تغییر یافته و حالت زشت و بدی به خود گرفته و 827 نفر دیگر کاملاً تغییر شخصیت داده و سخت و خشن شده بودند. در سال 1961، پرفسور میشل گولتیه و اتین فورنیه که مدیریت مؤسسه ضد سموم ((فرناندویدال)) را به عهده داشتند، در مجله ((پراتیسین)) این طور نوشتند: ((این قرص ها اغلب اوقات، نتایج ثانوی نامطبوعی به دنبال دارند؛ از قبیل اختلالات عصبی، ناراحتی ها حساسیتی، حالات عصبانی، لرزش، بی نظمی های شریانی، تهوع، سرگیجه و کمبود تمایلات جنسی)). در 1964 پروفسور فورنیه مجدداً در مجله ((گازت مدیکال دو فرانس)) این طور می نویسد: ((تجویز آزادانه و بدون قید و شرط قرص های مخدر و مسکن به وسیله مردم عواقب بسیار وحشتناکی به دنبال دارد، از جمله خواص آن ها ایجاد عادت است)).

ژان بار، استاد دانشگاه بروکسل، می گوید بیمارانی که به خوردن قرص های مزبور عادت کرده اند به هیچ وجه نمی توانند از خوردن آن ها صرف نظر کنند و اگر به ترک آن ها بپردازند، عوارض ناراحت کننده ای در آن ها پیدا می شود که غالباً شدید و خطرناک می باشد. چنان که دکتر سیریل کوپرنیک، روان پزشک عالی قدر در بیمارستان سالپتریه پاریس، بعد از یک سری آزمایش به این نتیجه رسید که قطع قرص ها مزبور منجر به تشنجات شدید کشنده خواهد شد. گاهی نیز عوارض دیگری از قطع داروهای آرام بخش پیدا می شود؛ از جمله در بیمارستان فرناندیدال روزی به بیماری برخوردند که حالت افراد مست را داشت و قادر به حرکت نبود تنها علتی را که توانستند برای این ناراحتی پیدا کنند قطع همان قرص های مسکن روانی بود.

پروفسور روبرت مونود، عضو آکادمی پزشکی، می گوید: ((اجتماع الکل و این قرص ها موجب مسمومیت شدید و بروز اختلالات و ناراحتی های سخت می گردد)).

چند سال قبل یکی از رانندگان که اتومبیل خود را به آهستگی در جاده هدایت می کرد ناگهان از مسیر خود به طرف چپ پیاده رو خارج شد و به سختی با اتومبیل دیگری، که از طرف مقابل می آمد، تصادف کرد. این حادثه منجر به مرگ یک نفر و مجروح شدن 4 نفر دیگر شد و هنگامی که از راننده آزمایش خون به عمل آمد، معلوم شد که نه تنها الکل مصرف کرده بلکه قرص های آرام بخش هم خورده است، ترکیب این دو عامل موجب بروز حادثه دلخراش گردیده بود.

مصرف قرص های آرام بخش، حتی بدون الکل نیز، نیروی هوش را مختل و قدرت قضاوت و اتخاذ تصمیم را تحت الشعاع قرار می دهد، به طوری که راننده نخواهد توانست اعمال خود را کنترل کند، دکتر ژان دالایون می گوید یکی از بیماران به علت خوردن قرص ها با وجود مهارت در رانندگی در عرض 48 ساعت دو تصادف از وی سر زد. علی رغم این اطلاعات و تذکرات، افراد در مصرف قرص های آرام بخش افراط می کنند، بیماران درخواست و پزشکان تجویز می کنند و مردم به خوردن آن ها ادامه می دهند، به طوری که مصرف آن ها در ادامه روزافزون شده است. کودکان و پیران در مقابل این قرص ها حساسیت خاص دارند. دکتر ژاک نهلی متخصص بزرگ بیماری های اعصاب و رئیس بخش بیمارستان ارگانتوی روزی در اتاق خود به زن جوانی برخورد می کند که روزانه پزشک معالج او به خاطر معالجه بیماری پوستی 3 میلی گرم از این داروهای تسکین دهنده به او تجویز کرده بود، طولی نمی کشد که بیمار گرفتار ناراحتی های بسیار شدید می شود. مصرف این قرص ها در زنان باردار نیز عوارضی به وجود می آورد.

دکتر کوپرنیک توصیه می کند که زنان باردار باید از خوردن این نوع قرص ها مطلقاً پرهیز کنند، مخصوصاً در سه ماهه اول حاملگی که ممکن است ناراحتی ها و عواقب خطرناک به بار آورد.

این بود خلاصه ای از مقاله مندرج در مجله ((سلامت فکر)) که چکیده تحقیقات چند تن از معروف ترین روان پزشکان اروپا را نشان می دهد. ده ها نظیر چنین مقاله ای در سایر مطبوعات علمی و غیر علمی، به قلم روان پزشکان دیگر نیز درج گردیده که هر کدام، به همین ترتیب، خطرات شدید داروهای آرام بخش را شرح داده اند.

اکنون این سؤال پیش می آید که چرا این داروها با وجود زیان های مسلم و غیر قابل انکار، با چنین وضع سرسام آوری در سراسر دنیا رواج دارند؟ در جواب، یک جمله از مقاله ای را که در بالا از مجله ((سلامت فکر)) نقل کردیم، مجدداً تکرار می کنیم:

علی رغم این اطلاعات و تذکرات، افراد در مصرف قرص های آرامی بخش افراط می کنند، بیماران درخواست و پزشکان تجویز می کنند و مردم به خوردن آن ها ادامه می دهند، به طوری که مصرف آن ها روز افزون شده است.

چنان که در این جمله می بینیم، مقصر اصلی در رواج روزافزون این قرص ها پزشکان هستند که یا شخصاً در نسخه های خود به حد افراط آن ها را تجویز می کنند یا به توصیه و تأکید بیماران در نسخه می نویسند و اگر سؤال شود که مگر پزشکان از ضرر این داروها بی اطلاع اند که چنین بی مهابا به تجویز آن ها       می پردازند؟ با نهایت تأسف باید در جواب بگوییم که اکثر پزشکان از خطرهای این داروها هیچ گونه اطلاعی ندارند، زیرا از یک سو، گرفتاری های شبانه روزی زندگی به آن ها فرصت هیچ گونه مطالعه مجلات علمی و غیر علمی را نمی دهد و از سوی دیگر، تبلیغات بسیار فریبنده مؤسسات سازنده این داروها، که جز ذکر منافع دارو چیزی در آن ها نیست، به قدری قوی، دایمی و همه جانبه است که ذهن طبیب را به کلی از زیان ها و خطرهای جبران ناپذیر آن ها غافل می سازد. وانگهی، وقتی که یک پروفسور روان پزشک در یک سمپوزیوم بزرگ بین المللی که به نام ((سمپوزیوم اضطراب)) منعقد شده است، درباره داروهای آرام بخش داد سخن می دهد ولی کوچک ترین ضرری از آن ها به میان نمی آورد، دیگر چه توقع از پزشکان عمومی می توان داشت؟

اگر کسی بگوید که چرا در کشورهای جهان دولت ها به فکر جلوگیری از ساخت و فروش این داروهای زیان بخش نیستند، جواب می دهیم: اولاً دولت ها فقط هنگامی از فروش یک دارو ممانعت به عمل می آورند که یا تعداد زیادی از مصرف کنندگان را جا به جا بکشد یا مثلاً مانند قرص های تولیدومید، نوزادان ناقص الخلقه به دنیا آورد و باعث سر و صدای زیاد و شکایت تعداد کثیری از خانواده های مصرف کنندگان و انعکاس شدید خبر آن در مطبوعات جهان شود.

برای تأیید این مطلب، گفتنی است که در عصر آخرین روزی که سمپوزیوم اضطراب تشکیل شد، شرکت کنندگان سمپوزیوم پرسش هایی مطرح کردند و مأمور شدند که به سؤالات پاسخ دهند. یکی از سؤال ها این بود که با وجود اهمیت فوق العاده زیاد بیماری های روانی که روز به روز، بر تعداد آنها در کلیه جوامع بشری افزود می شود، چرا دولت ها و رجال سیاسی به فکر چاره برای جلوگیری از ازدیاد روزافزون آن نیستند؟ پروفسور لئون اظهار داشت چون این بیماری ها کشنده نیست و سر و صدا به راه نمی اندازد لذا آن طور که باید و شاید مورد توجه مسئولان پرورش و بهداشت قرار نمی گیرد. ثانیاً، به فرض اینکه دولت ها با حسن نیت کامل بخواهند از ساخت و فروش این داروها جلوگیری کنند، ابداً از عهده این کار بر نخواهند آمد زیرا صاحبان صنایع عظیم داروسازی مدرن، در همه جای جهان و مخصوصاً در کشورهایی که این صنایع به صورت کارتل ها و تراست های بزرگ اداره می شود، قدرت و نفوذ عجیبی در همه دستگاه دارند و هیچ نیرویی نمی تواند با آن ها مقابله کند، چنان که چندی قبل برای توجه جهانیان به زیان های فاحش همین داروهای آرام بخش، کنفرانس بزرگی در ژنو تشکیل شد و نتیجه بحث و تبادل نظر کارشناسان این شد که نه تنها مقامات مسئول بهداشتی کشورها بلکه حتی سازمان ملل متحد نیز قادر به جلوگیری از اعمال ناروای این کارتل ها نیست و ما خبری را که در مطبوعات علمی و غیر علمی جهان در این باره انتشار یافته و ترجمه آن در روزنامه اطلاعات، مورخ 5 آذر ماه 1343 درج شده است، نقل می کنیم:

در کنفرانس جهانی درباره مواد مخدر اعلام شد:

داروهای آرام بخش مانند مخدر بشر را تهدید می کند. تعداد معتادین به داروهای آرام بخش چندین ده میلیون نفر است، در حالی که تعداد معتادین تریاک، هروئین و مرفین در سراسر جهان به چند میلیون نفر می رسد و خطر اعتیاد به داروهای آرام بخش کمتر از اعتیاد به مواد مخدر نیست. تراست های بزرگ داروسازی آمریکا و انگلستان روز به روز به وسعت کارخانه های خود می افزایند و روزی نیست که با جار و جنجال تبلیغاتی عظیم خود داروی جدیدی به عنوان ((آرام کننده اعصاب و تسکین دهنده اضطراب ها)) به مردم جهان تحویل ندهند، بیشتر این داروهای آرام بخش اثر سمی دارند و بعد از مدت کوتاهی ایجاد اعتیاد می کنند.

گسترش این داروها، به طور کاملاً جدی، سلامتی افراد بشر را تهدید می کند و متأسفانه ((ارگان های سازمان ملل متحد)) آن قدر قدرت ندارند که جلوی این خطر را بگیرند. کارخانه های داروسازی برای ساختن و عرضه کردن این قبیل داروها مبالغ گزافی خرج می کنند و از صرف پول در راه کسب اجازه فروش آن ها دریغ ندارند.

آیا مطلب از این آشکارتر هم می شود که می گوید: ((از صرف پول در راه کسب اجازه فروش آن ها دریغ ندارند)). اگر این مطلب را یک فرد عامی و عادی می گفت و یا در یک محفل خصوصی پزشکی از آن بحث به میان می آمد آن قدرها اهمیت نداشت ولی این بحث در یک کنفرانس بزرگ بین المللی در ژنو به میان آمد که هدف آن هشدار دادن به جهانیان برای جلوگیری از مصرف روزافزون داروهای آرام بخش بود، لذا اطلاعات کاملاً مستند است و نمی توان از آن بدون اعتنا گذشت.

اکنون برای اینکه بدانید چگونه قرص های آرام بخش، نه تنها میان عامه مردم به طور گسترده رواج دارد بلکه به وسیله اکثر پزشکان و حتی روان پزشکان به طور بی حساب و بی پروا، مانند نقل و نبات برای بیماران تجویز می شود، به پاره ای از سخنان روان پزشکان شرکت کننده در سمپوزیوم اضطراب ملبورن توجه فرمایید.

دکتر جیمس از زلاندنو می گوید:

به عقیده من روان پزشکان افراطاً نگران از دلهره، و مضطرب از بیم اضطراب هستند و خود به بیماری اضطراب از اضطراب دچار می باشند!

وی اضافه می کند:

باید توجه داشت که مقدار داروی مصرفی در یک بخش روانی تناسب مستقیم با اضطراب خود روان پزشک دارد.

پروفسور دویس می گوید:

امروزه اغلب روش های درمانی را داروهای آرام بخش تشکیل می دهد، به ویژه در مطب های روان پزشکی شخصی، ولی نباید روان درمانی و سلوک درمانی را نیز فراموش کرد که به نوبه خود مهم بوده و امروزه اغماض از آن دیگر مجاز نیست. شیمی درمانی در روان پزشکی جای خود را باز کرده و به آسانی و حتی به افراط به کار می رود.

ماک کوناگی، روان پزشک از استرالیا می گوید:

جست و جوی روش های جدید سلوک درمانی خود حکایت از این دارد که تاکنون روش های سلوک درمانی ناامید کننده بوده است، با وجود این، باید اذعان کرد که این ناامیدی، ناامید کننده تر از سایر روش های درمانی در روان پزشکی نمی باشد.

گراهام، روان پزشک از ویکتوریا (استرالیا)، نیز از روش های روان درمانی معاصر راضی نیست و انتقاداتی بر آن می کند.

از همه مهمتر سخنان مولیکوت است که می گوید:

در درمان اضطراب، ارزش درمان پزشکی مشکوک و یا اقلاً جزیی است حالات پر اضطراب مرضی که به وضوح معین شده باشند و واکنش های دفاعی که بعد از آن به ظهور می رسد، بی شک موردی است برای تجویز یک داروی روانگرا؛ در عوض، دلهره وجودی؛ یعنی دلهره ای که خلاق است، اصلاً از درمان پزشکی طرفی نمی بندد. انسان موش بزرگ آزمایشگاه نیست و عقل، به هر صورت، عبارت از مسئولیتی برابر مفاهیم ارزش ها است. اگر انسان نیاموزد که بر این دلهره هایش فائق شود، خیلی کم، شانس پیشرفت خواهد داشت.

چنان که به وضوح می بینیم روان پزشکان برای درمان دلهره و اضطراب نه از داروهای آرام بخش راضی هستند و نه به روان درمانی و سلوک درمانی، خوش بین. آنان غالباً از این روش ها انتقاد می کنند و مخصوصاً به افراط کردن در تجویز قرص های آرام بخش در مطب ها اعتراف دارند.

بالاخره عقیده پروفسور شمید را که در سمپوزیوم اضطراب بیان کرده است به نقل از مجله ((روان پزشکی))، شماره آذر و دی 1348، صفحه 46 می آوریم:

عقیده عمومی بر این است که در هفتاد سال اخیر، حالات اضطرابی افزایش یافته و هنوز هم سیر صعودی می پیماید.